Geconjugeerde linolzuren worden op grote schaal gecommercialiseerd vanwege de afslankende werking die ze zouden hebben. Echte bewijzen daarvoor zijn er niet, en inmiddels worden CLA’s (Conjugated Linoleic Acid) steeds vaker met de vinger gewezen omdat ze mogelijk schadelijke effecten hebben.

 

CLA’s behoren dan wel tot de transvetzuren, waarvan de schadelijke effecten al zijn bewezen, maar toch genieten ze een bijzondere status omwille van bepaalde potentieel interessante effecten die eraan worden toegeschreven. Het tij lijkt echter te keren… CLA’s worden als ingrediënt in tal van zogezegd afslankende formules gebruikt, maar kregen in 2010 al een negatief advies van de EFSA in het kader van gezondheidsclaims voor gewichtscontrole, toename van de vetvrije massa en toename van de insulinegevoeligheid. Nu duiken CLA’s weer op in de actualiteit door bepaalde risico’s die ze zouden inhouden voor de consument. Dat blijkt althans uit een advies dat onlangs in Frankrijk werd gepubliceerd door de ANSES, het Franse agentschap voor gezondheidsveiligheid op het gebied van voeding, milieu en arbeid¹.

Het ene CLA is het andere niet

CLA’s zijn van nature aanwezig in onze voeding (in de vetfractie van zuivelproducten, vlees, enz.). Ze kunnen ook ontstaan tijdens de verwerking van vetten bij de bereiding van o.a. bakkersproducten en koekjes, of synthetisch worden geproduceerd voor verwerking in voedingssupplementen. De ANSES heeft het over de schadelijke effecten van een welbepaalde isomeer: 10t,12c. Die vertegenwoordigt slechts 4,5% van de CLA’s die van nature in levensmiddelen aanwezig zijn, maar wel 50% van de synthetische mengelingen die worden gebruikt in voedingssupplementen. De inname van een capsule CLA (die 1,7 g van elke isomeer bevat) doet de 9c,11t toenemen met factor 10, maar de 10t,12c met factor 200!

Mogelijke gevaren

In een advies over de evaluatie van de risico’s verbonden aan stoffen die nutritioneel of fysiologisch bedoeld zijn, met als doel het gebruik ervan in levensmiddelen te beperken of te verbieden – als dat geen suggestieve titel is – maakt de ANSES ernstige bedenkingen bij de verrijking van levensmiddelen met CLA. De veiligheid op lange termijn kon voor de algemene bevolking immers niet worden aangetoond en het schadelijke effect van isomeer 10t,12c is inmiddels bewezen. De ANSES vermeldt verschillende schadelijke effecten waarvan melding is gemaakt als gevolg van suppletie met CLA: een atherogeen effect door een daling van de HCL-cholesterol, een diabetogeen effect door een daling van de insulinegevoeligheid, een effect op de ontstekingsmarkers (inductie van lipideperoxidatie en toename van het C-reactieve eiwit), een effect op de oxidatieve stress door toename van de ROS-synthese, en tot slot effecten op de endotheliale functie door een dalende in-vitroproductie van stikstofmonoxide. Als het dat maar is!

Nog andere stoffen op de korrel genomen

Verder plaatst het rapport ook vraagtekens bij verrijking met aminozuren (o.a. tryptofaan, glutamine en methionine), met fyto-oestrogenen, met bepaalde koolhydraten (glucuronolacton, glucosamine) en zelfs met bepaalde voedingsvezels…