Van wasmotbeignets, tarantula uit de oven, mierensnoepjes met frambozensmaak, wormlolly’s met meloensmaak en wodka met schorpioen… tot de recente praline met veldsprinkhaan die eind 2011 werd geïntroduceerd door Wittamer, de chocolatier voor wie wereldreiziger Philippe Lambillon (van het Franstalige tv-programma Les Carnets du Bourlingueur) een ganache met geroosterde veldsprinkhaan bedacht… De entomofagie of het eten van insecten zit in de lift, zoveel is zeker!
Is het een modeverschijnsel? De zin voor alles wat exotisch is? Of een overlevingsinstinct, gezien de aangekondigde schaarste aan vlees en vis in de toekomst? Hoe dan ook, de grote internationale instanties tonen steeds meer belangstelling voor insecten. De Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) is ermee bezig en heeft al in 2008 een rapport over het onderwerp uitgebracht, en de Europese Unie maakte onlangs nog drie miljoen euro vrij voor onderzoek en promotie rond insecten in onze voeding.
Paradoxaal genoeg is de wereldwijde consumptie van insecten, ondanks het feit dat westerlingen steeds meer openstaan voor de gedachte, in de afgelopen tien tot twaalf jaar gedaald, en dat naarmate de ontwikkelingslanden steeds meer verwesteren… Toch is het misschien tijd om dit alternatief voor traditionele dierlijke eiwitten in onze contreien te overwegen. Volgens sommigen zal het immers binnenkort onmogelijk zijn om iedereen nog te eten te geven, gezien de demografische groei van onze planeet.
Om die toekomstige revolutie op voedingsvlak te zien gebeuren, zullen we evenwel de afkeer die de beestjes wekken, moeten zien te overwinnen. Misschien volstaat het gewoon reeds om te beseffen, zoals Monsieur Jourdain het onbewust voor elkaar kreeg, dat we in feite al insecten eten zonder het te weten. Denk maar aan honing, dat een puur verteringsproduct van bijen is, of aan de insecten op fruit, wellicht de eerste soorten die de mens in de loop van de evolutie naar binnen heeft gewerkt. Ook nu nog worden bij kwaliteitscontroles deeltjes van insecten teruggevonden in tal van voedingsproducten: eitjes van insecten in fruitsap, bladluis in diepvriesbroccoli, fragmenten van insecten in deegwaren enz.
Rasvermenging en camouflage
“De entomofagie (het eten van insecten) is geen anekdotisch of zeldzaam verschijnsel,” aldus prof. Eric Haubruge, docent entomologie aan de ULg-Gembloux. “Het behoort tot alle culturen, en in sommige is het bewaard gebleven, in andere vergeten. Dat is het geval voor het Westen.” Om onze afwijzing te overwinnen, moeten we ook weten dat “insecten geleedpotigen zijn die bestaan uit een exoskelet gemaakt van chitine. Taxonomisch en morfologisch zijn insecten zeer nauw verwant aan schaaldieren, die dan weer wel zeer populair zijn omwille van hun smaak 1 Basic hard drive data recovery services Structures 80 2. en kwaliteit,” voegt hij toe.
Zo vinden sommige mensen het ook bizar om slakken of kikkerpoten te eten bijvoorbeeld… Het is dus allemaal een kwestie van beschaving en cultuur, want onze smaakvoorkeuren zijn het resultaat van een leerproces dat al bij de geboorte begint. Het is allemaal een kwestie van beschaving en cultuur, want onze smaakvoorkeuren zijn het resultaat van een leerproces dat al bij de geboorte begint.
“Het is uiterst moeilijk om die westerse voorstelling van de entomofagie teniet te doen, zeker omdat ze stuit op het wantrouwen van de mens voor elk voedingsproduct dat hij niet kent. Er is een sociaal leerproces van meerdere They can be financial and nonfinancial local construction companies . generaties nodig om de diversiteit van wat eetbaar is, vast te leggen. De afkeer voor insecten overwinnen vergt dus de nodige tijd, maar lijkt wel bepalend voor het overleven van de menselijke populaties, want voedsel op basis van insecten lijkt een veelbelovend voedingsalternatief voor de mens.”
Sommige specialisten gaan er echter van uit dat voedingsproducten en smaken elkaar geleidelijk zullen kruisen als gevolg van de mondialisering. Andere denken dat de aanvaarding van insecten in het Westen eerst een fase van camouflage zal moeten doorlopen: door insecten onherkenbaar te maken, te vermalen tot poeder of te overgieten met saus, zou de proever niet zo’n zuur gezicht trekken…
Wat zijn de voordelen?
Er wordt hoog opgegeven van de hoge voedingswaarde van insecten, maar hoe zit dat precies? Sommige soorten bevatten wel drie tot vier keer meer eiwitten dan kip of varkensvlees. Die overvloed komt ook door de kwaliteit van de vetten (laag cholesterolgehalte), de hoeveelheid essentiële aminozuren (tryptofaan) en minerale zouten (Fe, Zn, Ca en P) en het hoge gehalte aan vitamine B en D. Een voorbeeld: per 100 g versgewicht bevatten miereneieren 7 g eiwitten nbso en waterkevers 21 g, een rijk eiwitgehalte dat vergelijkbaar is met dat van eieren (14 g/100 g).
Verder blijkt het kweken van insecten in een context van duurzame ontwikkeling bijzonder ecofriendly. Een kwekerij van eetbare insecten produceert weinig NH3 en broeikasgassen, en verbruikt maar weinig water. Die nutritionele en ecologische rijkdom kan bijzonder welkom zijn in de ruimte: zo zouden termieten ideaal geschikt kunnen zijn voor een astronautenmaaltijd, want je kunt ze kweken op een piepkleine locatie…
Krekelchips
Van aperitief tot een hele maaltijd: zijderupsen, kevers en rupsen zijn in elke saus te verwerken. Je kunt ze rauw eten, maar ze worden vaak gedroogd of gerookt voor een betere houdbaarheid. Vervolgens worden ze gebakken, gefrituurd, geroosterd of vermalen in bloem die vol voedingsstoffen zit… Let echter op: net zoals niet elke paddenstoel eetbaar is, kun je ook niet zomaar elk insect opeten. Je kunt dus beter eerst de hulp inroepen van een specialist voordat je er soep van gaat koken! Net zoals bij andere voedingsproducten moet je aan insecten wennen: sommige wekken allergische reacties op, andere moet je absoluut koken om de overbrenging van wormbesmetting op de mens te vermijden, en veel soorten verliezen al snel na hun dood hun smaakkwaliteiten… Kortom, de voedselketen van insecten moet hetzelfde soort regels respecteren als alle andere om de kwaliteit en de veiligheid ervan te garanderen.
Een revolutie op komst?
Nog een signaal dat niet bedriegt en bewijst dat er in het Westen toch enig enthousiasme rijst, zijn de vele websites over eetbare insecten die op het internet opduiken, zowel blogs van liefhebbers als verkoopsites. Zo kun je al een zakje van 200 gedroogde wevermieren en hun eitjes kopen voor 8,50 euro, 7 tot 10 sprinkhanen van 6 à 10 cm lang voor 9,50 euro, en voor 3,30 euro heb je 30 g mierensnoepjes met frambozensmaak, die qua smaak op Spaanse peper lijken en je ‘een energieboost’ zouden geven.
Ook de restaurants die insecten op hun menukaart zetten, beginnen in Europa voorzichtig op te komen. Nog het meeste in Nederland, waar al een vereniging voor insectenkwekers bestaat, en iets minder bij ons en in Frankrijk, hoewel ook hier Aziatische, Mexicaanse en Japanse restaurants al eens insecten op de kaart hebben staan. Alles lijkt er dus op te wijzen dat we een culinaire ‘revolutie’ tegemoet gaan…
Kijk voor meer informatie op www.venik.nl – www.fao.org – www.insectsarefood.com
