Consultaties, bureau- en computerwerk, met de wagen rijden: onze dagelijkse houdingen en bewegingspatronen brengen ons lichaam vaak uit balans. Welke bewegingen zijn aan te bevelen voor jezelf en de patiënt om spanningen in de nek en terugkerende rugklachten tegen te gaan?
In plaats van ons af te vragen hoe het lichaam in elkaar zit, zouden we het meer semantisch kunnen bekijken en ons afvragen waarom het zo gemaakt is. Feit is dat het menselijk lichaam ontworpen is om – efficiënt – te bewegen.
We leven in een wereld met zwaartekracht en ons lichaam is aangepast aan de neerwaartse druk die deze kracht uitoefent. Een versnelling gaat gepaard met een zekere massa, maar daarom storten we nog niet ineen! De structuur van ons lichaam is altijd naar boven gericht.
Maar wat ‘tilt’ het lichaam omhoog? Niet alleen de spieren! Als enkel de spieren – zowel de oppervlakkige als de dieper gelegen spieren – ons lichaam recht moesten houden, zouden we veel te veel energie verbruiken. Het lichaam wordt in werkelijkheid omhoog getrokken door de spieren, maar ook door de weefsels, de bindweefsels, de fasciën, de pezen enz.
Al deze weefsels vormen een netwerk rond het lichaam. Het organisme moet dus een harmonie vinden tussen de spanning in de spieren en de weefsels, om de drukkrachten in evenwicht te brengen. En daarom zijn we gemaakt om te bewegen.
Een lichaam in harmonie?
Dankzij dit harmonieuze systeem kunnen we met bewegingen van de gewrichten onze neutrale positie verlaten, om te wandelen, te bewegen, te draaien en te heffen, op een efficiënte en energiezuinige manier. Als een gewricht niet beweeglijk genoeg is, worden de spieren automatisch meer belast, wat spanningen veroorzaakt in het hele lichaam.
De harmonie zit in het systeem van de tensegrity (zie kader), dat gekenmerkt wordt door het vermogen van een structuur om zich te stabiliseren door een krachtenspel van spanning en druk, die onderling verdeeld zijn en elkaar in evenwicht houden. Bij turners zien we bijvoorbeeld bijzondere lichamelijke capaciteiten als gevolg van de oefening van hun systeem van tensegrity. Maar de onophoudelijke herhaling van dagelijkse handelingen kan enerzijds grotere spanningen veroorzaken en anderzijds minder sterke samendrukkingen.
Verstoord evenwicht als bron van problemen
Een sedentaire levensstijl zal ons geleidelijk aan minder goed laten reageren op de krachten die ons omringen, ons beperken in onze bewegingen en het harmonieuze evenwicht van de weefsels verstoren. Wanneer we bijvoorbeeld met gebogen rug voor het computerscherm zitten, wordt de spankracht van de borstkas weggenomen. Dag na dag leidt de herhaling van deze houdingen tot aanpassingen van het lichaam, die spier- en gewrichtsproblemen kunnen veroorzaken, zoals een stijve nek of een gespannen hals.
Het lichaam is echt ontworpen om beweeglijk te zijn.
Rugpijn wijst niet noodzakelijk op een slechte rug. In werkelijkheid krijgen we rugpijn omdat we onze krachten niet goed beheren en slecht verdelen. Het komt er dus op aan ons lichaam voldoende mobiliteit te bieden en het evenwicht van ons spanningssysteem in stand te houden.
Flexie, extensie
De terugkerende zitpositie wordt gekenmerkt door een ‘triple flexion’ van de weefsels van de enkels, de heupen en de thoracale wervelkolom. Deze houding belast:
- de buigspieren van de heup
- de voorste spieren, zoals de borstbeensleutelbeen- tepelspier
- de borstspieren, terwijl de geronde schouders naar voren hellen
- de achterste spieren, zoals de monnikskapspieren en de ruitvormige spieren
- de weefsels rond de schouderbladen en de wervelkolom
De met elkaar verstrengelde weefsels, enerzijds uitgerekt en anderzijds gesloten, krijgen een vorm van stijfheid die we moeten tegengaan door weer meer mobiel te worden… maar niet op gelijk welke manier!
Guest of Gravity®
De methode van Guest of Gravity® wil het lichaam weer in zijn geheel beweeglijk maken, om dit spanningssysteem te onderhouden en het evenwicht van het lichaam te herstellen, met behulp van eenvoudige oefeningen voor de mobiliteit van de heupen, het bovenlichaam en de enkels (de zones die het meest op de proef worden gesteld). We tonen 2 voorbeelden voor thuis of op kantoor. Ze worden best gecombineerd met klassieke, regelmatige lichaamsbeweging: zwemmen, wandelen, fietsen enz.
Deze oefeningen maken de weefsels, die een tijdlang verzwakt waren, geleidelijk aan weer beweeglijk. Dat is beter dan activiteiten uit te voeren op een onevenwichtige basis, wat bijvoorbeeld pijn achter en rondom de knieschijf zou kunnen veroorzaken. Het lichaam moet zijn functionele capaciteiten beetje bij beetje terugvinden.
Het herstellen van het evenwicht van het lichaam hangt ook samen met een evenwichtige voeding en een evenwichtige geest. Omdat de hersenen via de zenuwen en de hormonen verbonden zijn met het lichaam en de weefsels, zal stress een impact hebben op defensieve, angstige (samentrekking, geronde schouders) maar ook agressieve houdingen (spanning op de schouders). Chronische stress brengt de circulatie van cortisol op gang, dat de weefsels aanvalt en het spanningssysteem zo ondermijnt.
Een voeding met weinig antioxidanten heeft, net als roken, invloed op de weefsels, de gewrichten en de bindweefsels, vanwege de circulatie van vrije radicalen. Laten we niet vergeten dat de weefsels water opnemen wanneer het lichaam in beweging is. Drinken alleen is dus niet genoeg, we moeten drinken én bewegen.
FIA 18_maart 2013.
Referentie: * Specifieke oefeningen voor rugpijn aan het bureau, op basis van de Guest of Gravity®-methode ontwikkeld door Jean Sadouni. Meer info