Bestaan er voedingsmiddelen die even verslavend zijn als drugs? In de context van overeten, obesitas en de behandeling ervan buigt een studie zich over het concept ‘eetverslaving’, met tips om opnieuw goede eetgewoonten aan te leren.
Verslaafd aan vet en suiker
Studies gebaseerd op medische beeldvorming hebben al aangetoond dat voedingsproducten dezelfde circuits in onze hersenen kunnen activeren als drugs. Onderzoekers van de Amerikaanse National Institutes of Health (NIH) onderzochten de onderliggende biologische pathways bij overeten en gingen op zoek naar nieuwe manieren om patiënten te helpen hun onbeheersbare drang tot eten af te remmen.
Bepaalde voedingsmiddelen hebben we niet langer nodig om te overleven. Onderzoekers van het Amerikaanse National Institute on Drug Abuse (NIDA) bevestigen dat we verslaafd kunnen raken aan eten, vooral producten die veel vet en suiker bevatten. Deze calorierijke voedingsmiddelen kunnen, net als andere verslavende stoffen, het beloningssysteem in de hersenen prikkelen. Er komen dan bepaalde chemische stoffen vrij, zoals dopamine, die ons stimuleren om steeds meer te gaan eten.
“Onze hersenen zijn geprogrammeerd om positief te reageren op vet- en suikerrijke voedingsmiddelen. In de loop van de evolutie hadden we immers net die producten nodig om te kunnen overleven in een vijandige omgeving. Het beloningssysteem in onze hersenen reageert vandaag nog steeds op deze voedingsmiddelen, ook al hebben we in onze huidige maatschappij meer dan genoeg te eten.”
Prikkels leren negeren of vermijden
Eten is overal, en deze prikkels dus ook. Als we eten zien, ruiken, proeven of zelfs horen, kan dat al voldoende zijn om trek te krijgen, zelfs als we geen honger hebben. Uit de studies blijkt dat deze voedingsprikkels bijzonder doeltreffend zijn bij personen die lijden aan obesitas of een hoog risico vertonen op gewichtstoename. Een verhoogde hersenreactie op dergelijke stimuli is geassocieerd met een verhoogd risico op gewichtstoename op korte termijn.
Ons brein kan ons helpen om deze impulsen te beheersen. Bepaalde hersengebieden zetten ons weliswaar aan om vet- of suikerhoudende voedingsmiddelen te eten, maar andere gebieden, gelegen aan de voorkant van de hersenen, helpen ons juist om onze impulsen onder controle te houden.
Gezonde gewoonten ontwikkelen
Verleidingen uit de weg gaan is een eerste haalbare stap om gezonde gewoonten te ontwikkelen. Als je weet dat er bepaalde voedingsmiddelen zijn die je niet kunt laten liggen als het pak eenmaal open is, dan kun je die beter vermijden. Zo neem je gezondere eetgewoontes aan en ontwikkel je een gezonde voedingsroutine: fruit in plaats van koekjes, knapperige worteltjes in plaats van chips, een eindje wandelen plaats van een snack. Na verloop van tijd zul je zien dat deze gezonde gewoonten ‘verankerd’ raken in je hersenen.