De 19e jaarlijkse studiedag van de UPDLF stond in het teken van geestelijke gezondheid. Prof. De Timary maakte de balans op van verbluffend onderzoek naar de rol van het darmmicrobioom bij alcoholverslaving.
De studiedag van de Franstalige beroepsvereniging van diëtisten (UPDLF) stond volledig in het teken van geestelijke gezondheid. Het thema blijkt vandaag immers een almaar grotere uitdaging. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kampt één op de acht personen met mentale problemen. En sinds de ontdekking van een bidirectionele communicatie tussen de darmen en de hersenen, gaat nu ook aandacht uit naar de rol van het darmmicrobioom in geestelijke gezondheid. Prof. Philippe de Timary is psychiater in het academisch ziekenhuis Saint-Luc en bestudeert al jaren welke invloed het darmmicrobioom heeft op alcoholverslavingen. Meer bepaald de doorlaatbaarheid van de darmwand blijkt hierin een bepalende factor. Wanneer onder meer inflammatoire stoffen, metabolieten uit het microbioom en bacterieframenten door de darmwand heen dringen, kunnen die via de grote bloedsomloop inwerken op de hersenen. De eerste onderzoeken geven alvast aan dat patiënten met een alcoholverslaving en een hogere darmdoorlaatbaarheid of darmpermeabiliteit vaker kampen met depressies of angstgevoelens.
Lees ook: Kruiden en specerijen voor een betere darmmicrobiota
Alcohol, het darmmicrobioom en een afname van sociale vaardigheden
De tests die prof. De Timary voerde, wijzen op een negatieve correlatie tussen de permeabiliteit van de darmwand en sociale vaardigheden als belangrijke gezondheidsdeterminanten. De transplantatie van fecale microbiota van patiënten met een alcoholverslaving bij muizen bleek namelijk tot een verminderde sociabiliteit bij de dieren te leiden, wat een oorzakelijk verband met het darmmicrobioom blootlegt.
Uit een onderzoek gevoerd door een doctoranda is gebleken dat, wanneer alcohol een aanzienlijk aandeel in de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid energie aanlevert (ongeveer 40 %), er naast een verarming van het eetpatroon, met minder vezels en dus minder substraten voor het microbioom, ook een afname van de sociale vaardigheden en een toename van angstgevoelens kan worden opgemerkt.
Bij 16 van de 46 patiënten die afkicken van een alcoholverslaving werd een dysbiose vastgesteld. Zo’n verstoord evenwicht tussen de darmbacteriën werd eerder al in verband gebracht met een geringer sociaal netwerk, minder sociaal contact en een gebrek aan empathie voor anderen in vergelijking met alcoholverslaafden zonder dysbiose.
Lees ook: Chocolade: de humeurpiramide
Hoe de darmen de hersenen beïnvloeden
Uit verder onderzoek door prof. De Timary blijkt dat de frontale hersenkwab en het corpus striatum bij muizen die aan alcohol werden blootgesteld wijzigingen ondergingen. Die wijzigingen in de hersenen leidden tot een gebrekkige myelinisatie van zenuwcellen en het optreden van ontstekingen. Die gevolgen zouden deels toegeschreven kunnen worden aan een verminderde productie van bèta-hydroxybutaanzuur in de lever, een stof die specifiek de aanmaak van myeline beïnvloedt. Bij dieren bij wie stoelgang van alcoholverslaafden werd getransplanteerd, nam het bèta-hydroxybutaanzuurgehalte namelijk sterk af. Dit zou kunnen verklaren hoe alcohol, via het darmmicrobioom, verslavend werkt: in geval van een dysbiose door alcoholgebruik zetten bepaalde bacteriesoorten glucose om in ethanol, waardoor de lever ontregeld raakt, er een gedragswijziging optreedt (de afname van sociale vaardigheden) en de persoon in kwestie gaat drinken.
Ongeveer 300 metabolieten met uiteenlopende profielen worden in verband gebracht met alcoholgebruik. Het idee dat men in de toekomst doelgericht zal kunnen ingrijpen door het darmmicrobioom met specifieke voeding te beïnvloeden, is weer een stap dichterbij.
Lees ook: 50 recettes prébiotiques pour nourrir son microbiote intestinal
Bron
19e studiedag van de Franstalige beroepsvereniging van diëtisten (UPDLF), Charleroi, 29 september 2023.