Volgens een studie van de universiteit van Pennsylvania zou een gebrek aan slaap het RAS activeren (een specifiek hersengebied) en zo aanzetten tot het eten van meer vet.
De meeste onderzoeken naar de impact van slaaptekort op het eetgedrag concentreren zich op de veranderingen van de hormoonstofwisseling. Slechts enkele studies hebben de effecten op de hersenactiviteit onderzocht.
Deze benadering is bijzonder interessant, omdat ze kostbare en concrete gegevens verschaft over de manier waarop bijvoorbeeld de hersenen van werknemers met gespreide werkuren de invloed van de nachtrust op de voedselkeuzes regelen.
Meer vet, minder suiker
In deze studie werden 34 personen met een slaaptekort en twaalf controlepersonen gedurende vijf dagen en vier nachten gevolgd in een slaaplaboratorium. Na een regelmatige nachtrust werden de vrijwilligers willekeurig verdeeld in twee groepen: een controlegroep en een groep ‘totale slaaponthouding’.
Uit het experiment blijkt een toename van de calorische inname van vetten en een daling van de koolhydraatinname op de dag na de slaaponthouding, in vergelijking met een normale nachtrust.
Gewijzigde aandacht van de hersenen
Elke dag na een nacht met slaaponthouding werd een MRI uitgevoerd om de met de voedselinname geassocieerde hersenactiviteit te meten. De resultaten zijn onmiddellijk merkbaar: het veranderde macronutriëntenprofiel van de aan het slaapgebrek verbonden maaltijden is gecorreleerd met een intense activering van het saliencenetwerk.
Dit gebied in de hersenen, beter bekend als het reticulair activatiesysteem (of RAS), fungeert als filter tussen het bewuste en het onbewuste deel van de hersenen, door te beslissen wat wel en geen aandacht verdient. Volgens de auteurs zou een slaaptekort de neiging van de hersenen naar vetter voedsel dus versterken, wat gedeeltelijk zou kunnen verklaren waarom het risico op overgewicht hoger is bij personen met een chronisch slaapgebrek.
Zhuo Fang et al., Scientific Reports, 2015; 5: 8215