Duurzaam en gezond eten klinkt voor sommigen misschien duur en ingewikkeld, dat hoeft het niet te zijn. Groenten, fruit, peulvruchten, noten én brood zijn basisvoedingsmiddelen voor een duurzaam en gezond voedingspatroon. Volkoren speelt hier een prominente rol, met een lage impact op het milieu en een scala aan voedingsstoffen, waaronder plantaardige eiwitten.
Volkoren in het duurzame voedingspatroon
Dat ons voedselpatroon gezonder én duurzamer moet worden, is geen geheim. Als we doorgaan zoals nu, kunnen we een toename verwachten van het aantal voedingsgerelateerde ziekten – zoals diabetes type 2 – en worden internationale klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen in de komende decennia niet gehaald.
Maar welke voedingsmiddelen hebben de grootste impact? Als het gaat om de milieubelasting door uitstoot van broeikasgassen, zijn dat dierlijke voedingsmiddelen. Bij brood is die belasting juist relatief laag en vergelijkbaar met die van groenten en fruit. En dat terwijl brood – en met name volkorenbrood – juist rijk is aan belangrijke voedingsstoffen, zoals koolhydraten, vezels en (plantaardige) eiwitten. Deze voedingscategorie is dan ook essentieel als het gaat om de verschuiving naar een duurzamer voedselsysteem waarin we onze koolhydraten en eiwitten veel meer uit plantaardige bronnen halen. Zoals gezondheidsautoriteiten adviseren en ook wordt onderstreept in het Planetary Health Diet – gepubliceerd door de EAT Lancet Commission.
Meer dan 4 op 10 Belgen weet niet dat brood duurzaam is
Zowel wereldwijde als nationale autoriteiten, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie en de Hoge Gezondheidsraad, benadrukken dat volkoren granen een belangrijk onderdeel zijn binnen een duurzaam en voedzaam voedingspatroon. Naast noten, peulvruchten, fruit en groenten, kleine hoeveelheden ei, zuivel, kip en vis en weinig rood vlees. Een kleine meerderheid van de Belgen is zich daarvan bewust: 58% (Nederlandstalig 62%, Franstalig 53%) is het ermee eens dat brood duurzaam is en 55% (Nederlandstalig 58%, Franstalig 51%) beaamt dat het plantaardig is. Dat betekent echter ook dat zo’n 45% het zich nog niet realiseert. Het bijbrengen van kennis hierover kan dus veel winst opleveren.
Volkorenbrood: de vergeten eiwitbron
Er is steeds meer aandacht voor eiwitten. En niet alleen bij mensen die graag sporten en goed voor hun lichaam zorgen. Dat er eiwitten te vinden zijn in vlees, vis, eieren en zuivel is voor bijna niemand een verrassing. De eiwittransitie maakt dat er een grote zoektocht is gestart naar “nieuwe” eiwitbronnen. Vleesvervangers op basis van peulvruchten en plantaardige dranken als alternatief voor zuivel bijvoorbeeld. Maar het hoeft allemaal niet ingewikkeld te zijn. We vergeten dat brood en graanproducten een belangrijke leverancier van eiwitten zijn, zelfs al in ons huidige voedingspatroon. Bijna een kwart (21%) van de eiwitinname krijgen we binnen via graanproducten, waaronder brood. En laat die eiwitten nou juist plantaardig zijn. Brood is daarmee dé stille kracht als het gaat om plantaardige eiwitten.
Drastische veranderingen zijn daarom niet altijd nodig. Volkorenbrood is en blijft een basisvoedingsmiddel dat een belangrijk onderdeel vormt van een gezonde en duurzame voeding en bovendien een scala aan voedingsstoffen levert tegen een kleine prijs.
Met slechts drie sneetjes haal je de richtlijn
Of men nu voluit kiest voor een plantaardig voedingspatroon, opteert voor flexi, gedreven sport of gewoon gezonder wil eten, volkorenbrood verdient een prominente rol in elk voedingspatroon. Volkorenbrood is gezond, duurzaam en niet te vergeten heel smaakvol!
De huidige inname van volkoren en ook van voedingsvezels is echter veel te laag. Een switch van wit of bruin brood naar volkorenbrood is een simpele manier om een voedingspatroon zonder al te veel moeite gezonder te maken. Met minstens drie sneetjes volkorenbrood per dag haal je de richtlijn van de Hoge Gezondheidsraad om dagelijks minimaal 125 gram volkorenproducten te eten. En daarmee verlaagt de kans op chronische ziektes. Die gunstige effecten worden toegeschreven aan de combinatie van vezels, nutriënten en bioactieve stoffen uit de hele graankorrel. Op naar vaker volkoren, voor iedereen!
Tips voor plantaardig broodbeleg
Op brood hoort beleg. Er zijn diverse plantaardige opties voor broodbeleg: hummus, 100% pindakaas, noten- of peulvruchtenpasta, groentespreads, tapenades, plakjes fruit en rauwkost. Tahin – een sesampasta uit de Arabische keuken – is ook een veelgebruikt product door veganisten. Er komen bovendien steeds meer vegetarische of veganistische alternatieven op de markt. Dit maakt het gemakkelijk om af te wisselen en te genieten van een gezond en duurzaam voedingspatroon.
Neem een kijkje in de kennisbank over brood en gezondheid
Over brood doen veel verhalen de ronde, goede en slechte verhalen. Er zijn zelfs mensen die twijfelen aan de gezondheid van brood. Maar hoe zit het nu echt? Op www.broodengezondheid.be vindt u informatie over de ingrediënten van brood, de verschillende broodsoorten en de gezondheid. Bekijk zeker ook het kennisplatform voor gezondheidsprofessional, met wetenschappelijke informatie en handig materiaal voor uw praktijk.
Gefinancierd door de Europese Unie. De hier geuite ideeën en meningen komen echter uitsluitend voor rekening van de auteur(s) en geven niet noodzakelijkerwijs de ideeën of meningen van de Europese Unie of het Europees Uitvoerend Agentschap onderzoek (REA) weer. Noch de Europese Unie, noch de steunverlenende autoriteit kan ervoor aansprakelijk worden gesteld.
