Voedseltransitie: hoe zit het met pesticiden?

In het kader van de voedseltransitie brengt de vegetarisering van onze borden een verhoogd risico op blootstelling aan pesticiden met zich mee. Onderzoekers luiden de alarmbel om de praktijken te veranderen in de richting van een geïntegreerd pesticidenbeheer op wereldschaal.

VE-GE-TA-RI-SEREN. Dit woord komt voortaan voor in alle voedingsaanbevelingen, die het eens zijn over het voordeel ervan voor de gezondheid van de mens en de planeet. Naast het voordeel van een vermindering van dierlijke eiwitten (voornamelijk vlees en bewerkt vlees), is de toename van plantaardige producten interessant vanwege bepaalde vitamines, mineralen, antioxidanten en voedingsvezels, terwijl tegelijkertijd de hoeveelheid vetten (vooral verzadigde vetzuren) en calorieën wordt verminderd. Het is ook goed voor de planeet, omdat het de ecologische voetafdruk van voeding aanzienlijk verkleint. Ja, maar… Door meer plantaardige producten op het bord te leggen, loopt men ook het risico dat de hoeveelheid residuen van fytosanitaire producten in de plantaardige producten toeneemt, wat natuurlijk niet de bedoeling is!

Lees ook: Voedseltransitie: geen dierlijke producten meer?

Pesticiden verontreinigen het milieu en voedsel

Onjuist gebruik van pesticiden kan leiden tot verontreiniging van de bodem, het drinkwater, de lucht, de vegetatie en de fauna. Het is echter van cruciaal belang om de toxiciteit van voedselverontreiniging te onderzoeken om de voedselveiligheid te waarborgen, mogelijke gevaren te beoordelen en adequate veiligheidsregels te ontwikkelen.

Een team van Roemeense wetenschappers heeft onderzoek gedaan naar de gezondheidsvoordelen en risico’s van pesticiden in voedingspatronen met veel plantaardige producten. Ze hebben deze literatuurstudie uitgevoerd op basis van vier databases (PubMed, Google Scholar, NIH en Science Direct) en de volgende trefwoorden: pesticiden, voeding, vegetarisch dieet, toxiciteit, duurzaam, eliminatie. Ze hebben artikelen opgenomen over pesticidenresiduen in verschillende voedingsmiddelen, met name in plantaardige producten.

Hun werk analyseert op rigoureuze wijze de schadelijke effecten van pesticiden op het milieu en stelt verschillende oplossingen voor om deze te verminderen of te elimineren, terwijl ook alternatieven worden voorgesteld.

Lees ook: Duurzaam voedingspatroon: welke risico’s op tekorten?

Wassen, schillen, verwerken…

De landbouwpraktijken staan uiteraard centraal bij het gebruik en dus ook bij de latere blootstelling aan pesticiden. Deze studie benadrukt echter dat de vermindering van pesticiden in geconsumeerde groenten en fruit meer te maken heeft met processen die thuis worden toegepast (wassen, schillen, blancheren…) dan in de industrie. Ze wijzen er met name op dat het gebruik van bepaalde middelen, in vergelijking met alleen water, kan bijdragen aan de vermindering van verschillende pesticiden (buprofezine, thiofanaat-methyl, imazalil en abamectine) in sinaasappels. In afnemende volgorde van doeltreffendheid gaat het om het gebruik van: natriumcarbonaat (Na2CO3) > zout > azijnzuur > appelazijn > druivenazijnoplossing. Omgekeerd kan wassen met reinigingsmiddelen leiden tot secundaire verontreiniging, en is het dus beter om groenten en fruit te wassen met een niet-giftig product.

De studie concludeert dat de overgang naar duurzame landbouw en voedselproductie essentieel is om de residuen van bestrijdingsmiddelen in voedsel te verminderen en zo de gezondheid van de mens, de wilde fauna en het milieu te beschermen. De auteurs pleiten voor de dringende noodzaak om de mondiale voedselsystemen te transformeren om prioriteit te geven aan gezondheid en duurzaamheid. Dit vereist voornamelijk de invoering van maatregelen ter bevordering van agro-ecologie, zoals geïntegreerd pesticidenbeheer of Integrated Pest Management (IPM), dat vier pijlers heeft: biologische doeltreffendheid, veiligheid voor de gebruiker, milieuvriendelijkheid en economische rentabiliteit.

Lees ook: Een koffielepel microplastics in de hersenen!