Voedingsstoffen Koolhydraten

Het teveel aan arseen op ons bord baart de EFSA zorgen

trop-arsenic-dans-assiettes-efsa-inquiete

Op vraag van de Europese Commissie buigt de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) zich opnieuw over de risico’s verbonden aan anorganisch arseen in voedingsmiddelen. Een zorgwekkende situatie, zo luidt het.

Anorganisch arseen is van nature aanwezig in het milieu, maar ook menselijke activiteit draagt bij tot die aanwezigheid. De stof komt in het water en de bodem terecht, en bijgevolg dus ook in planten. In zijn anorganische vorm is arseen erg giftig, terwijl de organische vormen ervan als weinig toxisch worden beschouwd en onder meer voorkomen in vis. Anorganisch arseen staat bekend als een kankerverwekkende stof, en wordt met name in verband gebracht met huid-, blaas- en longkanker.

In België wordt rijst als bron van anorganisch arseen beschouwd. In een advies uit 2018 roept de Hoge Gezondheidsraad dan ook op de blootstelling van baby’s en peuters aan rijstproducten te beperken. De raad beveelt meer bepaald aan de rijst te koken in een voldoende grote hoeveelheid water en het kookwater vervolgens weg te gieten alvorens de rijst op te dienen.

Arseen in rijst en andere granen, maar ook in drinkwater

De EFSA herbekijkt nu de risico’s verbonden aan de blootstelling aan anorganisch arseen. Naast rijst brengt de autoriteit nog andere bronnen van arseen in kaart: (andere) granen en producten op graanbasis en – zij het in mindere mate in Europa – drinkwater.

De EFSA houdt in haar evaluatie rekening met de toenemende incidentie van huidkanker als meest pertinente schadelijke effect. Met andere woorden: de experts oordelen dat een evaluatie met het oog op de preventie van huidkanker ook kan kaderen binnen de preventie van andere vormen van kanker die in verband worden gebracht met arseen.

De EFSA berekent meer bepaald een blootstellingsmarge. Die marge op het effectieve blootstellingsniveau geeft aan welke dosis bij een gegeven bevolking een matige, maar meetbare impact heeft. Dus: hoe kleiner de blootstellingsmarge, hoe groter het gevaar dat arseen voorstelt.

Waarden die dicht aanleunen bij de blootstellingsmarge

Op basis van de beschikbare gegevens over de invloed van arseen op mensen, oordeelt de autoriteit dat een marge kleiner of gelijk aan 1 op de effectieve blootstelling aan anorganisch arseen in verband kan worden gebracht met een verhoogd risico op huidkanker. De EFSA komt echter tot een zorgwekkende blootstellingsmarge van:

2 tot 0,4 bij een matige consumptie
0,9 tot 0,2 bij een hoge consumptie

Met andere woorden: het risico op huidkanker (en misschien op andere vormen van kanker) is wel degelijk reëel. Het is overigens zo dat volkorenrijst meer anorganisch arseen bevat dan witte rijst. Die vaststelling plaatst voor bepaalde onderzoekers de heilzame invloed van volkorenrijst op losse schroeven. Ze zijn van mening dat consumenten beter voor witte rijst kiezen.

De volgende stap voor de EFSA bestaat erin de risico’s verbonden aan anorganisch arseen in voedingsmiddelen in kaart te brengen, gevolgd door een evaluatie van de risico’s verbonden aan een gecombineerde blootstelling aan verschillende vormen van arseen.