Onderzoekers van de universiteit van Montréal en van het onderzoekscentrum CHUM (CRCHUM) hebben recent aangetoond dat retinoïnezuur (RA), een derivaat van vitamine A, van nut kan zijn bij de behandeling van obesitas en diabetes type 2 en bij het voorkomen van cardiovasculaire complicaties.
Bruin vetweefsel kan triglyceriden opslaan maar produceert ook warmte, wat niet het geval is bij wit vetweefsel. Het is in overvloed aanwezig bij baby’s, maar verdwijnt niet helemaal op volwassen leeftijd. Bruin vetweefsel bevat heel wat bloedvaten die zorgen voor een goede doorbloeding, en grote hoeveelheden mitochondriën die instaan voor de energieproductie van de cel.
De onderzoekers in Montréal hebben aangetoond dat retinoïnezuur, een derivaat van vitamine A, een mitochondriaal ontkoppelingseiwit (UCP1) stimuleert. Dat maakt het mogelijk om de energie die vrijkomt door de oxidatie van voedingsstoffen in te zetten voor de productie van adenosinetrifosfaat-ATP.
Het is allang bekend dat blootstelling aan koude leidt tot de stimulering van bruin en wit vet. Dat bevordert de omzetting van triglyceriden, waardoor vetzuren en glycerol vrijkomen. Maar in bruine adipocyten worden deze vetzuren snel geoxideerd in de mitochondriën, waardoor ze warmte produceren (onder invloed van het UCP1-eiwit).
Het bruine vetweefsel verhoogt dus het basale energiemetabolisme. Dat fenomeen verklaart hoe zoogdieren die een winterslaap houden in de herfst dikker kunnen worden zonder diabetes te ontwikkelen, en hoe ze in de winter weer kunnen afvallen terwijl ze toch nauwelijks bewegen. Die dieren slaan ook meer vitamine A op in de lever.
We weten dat retinoïnezuur (vitamine A-derivaat) ook een rol speelt bij de rijping en de differentiatie van cellen en ervoor kan zorgen dat preadipocyten zich eerder ontwikkelen tot bruin (of beige) vetweefsel dan tot wit vet. Aan de hand van onderzoek op proefdieren toonde het team in Quebec aan dat retinoïnezuur in staat is de bloedsuikerspiegel te normaliseren en obesitas tegen te gaan. De ontdekking van nieuwe metabole effecten van retinoïden opent nieuwe perspectieven voor de behandeling van obesitas en diabetes.