Snacks, kant-en-klaargerechten en andere bewerkte voedingsmiddelen kunnen handig zijn – maar wat is de impact op onze gezondheid? Om die vraag te beantwoorden focuste deze studie op PAMP’s (pathogen-associated molecular patterns), een type moleculen in junkfood. Deze verbindingen zijn geassocieerd met moleculaire signaalwegen die slecht zijn voor de gezondheid (bijvoorbeeld ontstekingsreacties). Volgens de studie zijn de negatieve effecten van junkfood deels te wijten aan de grote hoeveelheden PAMP’s, die geassocieerd zijn met verschillende cardiometabole risicofactoren.
PAMP’s zijn moleculen geassocieerd met infectueuze bacteriën. Net zoals een infectie kunnen ze een immuunrespons en een ontstekingsreactie opwekken. Een chronische ontsteking kan leiden tot een chronische aandoening. Daarom probeerden onderzoekers te beoordelen wat het relatieve effect is van een dieet rijk aan PAMP’s, versus een dieet arm aan PAMP’s. Ze beoordeelden verschillende biomarkers geassocieerd met de immuunrespons.
Verloop van het onderzoek
In een eerste fase volgden de onderzoekers 24 gezonde mannen met een gemiddelde leeftijd van 38 jaar. Tijdens de eerste zeven dagen kregen de deelnemers advies over wat ze konden eten om hun inname van PAMP’s te beperken (vers fruit, verse groenten, vis en mager vlees). Ter controle hielden ze een eetdagboek bij.
Daarna kregen de deelnemers vier opeenvolgende dagen lang dagelijks twee maaltijden voorgeschoteld die veel PAMP’s bevatten. Voor en na iedere maaltijd werd een bloedmonster afgenomen om de verschillende biomarkers te analyseren.
Aan de tweede fase namen dertien gezonde proefpersonen deel met een gemiddelde leeftijd van 28 jaar (verschillend van de eerste groep). Zij kregen eerst beignets te eten op basis van vers gehakte uien. Onderzoekers volgden 24 uur lang de impact van dit gerecht op de ontstekingsmarkers in het bloed. Daarna volgden de deelnemers twee weken lang een normaal dieet. Na die twee weken kregen ze beignets te eten op basis van voorverpakte gehakte uien, rijk aan PAMP’s. De onderzoekers voerden naderhand dezelfde analyses uit.
Een hoge inname van PAMP’s heeft nadelige gevolgen
- De analyse bevestigt de schadelijke effecten van een hoge inname van PAMP’s.
- Heel wat bewerkte voedingsmiddelen, zoals taart, koekjes, gebak en kant-en-klaarmaaltijden, bevatten veel PAMP’s.
- De proefpersonen volgden zeven dagen lang een voedingspatroon arm aan PAMP’s. Het resultaat: een verminderde aanwezigheid van bepaalde ontstekingsmarkers in het bloed, een lagere telling van de witte bloedcellen (-12%) en minder cholesterol (-0,69 mmol/l). Zelfs het lichaamsgewicht en de tailleomtrek verminderden (-0,7 kg / – 1,6 cm). De insuline-gevoeligheid/resistentie, een marker van het diabetesrisico, veranderde niet.
- Een dieet rijk aan PAMP’s deed deze effecten teniet, met name het gewichtsverlies. Het aantal witte bloedcellen steeg met 14%. De tailleomtrek nam toe met 1,2 cm.
- Door de proefpersonen voedingsmiddelen voor te schotelen die volledig identiek waren, op het gehalte aan PAMP’s na, konden de effecten worden vergeleken. Er was duidelijk verschil zichtbaar in de ontstekingmarkers 24 uur na de consumptie.
Het is beter om de consumptie van ‘junkfood’ te beperken, besluiten de auteurs. Dergelijke producten kunnen ervoor zorgen dat de ontstekingsmarkers in het bloed toenemen, waardoor de cardiometabole risicofactoren stijgen. Het was al langer duidelijk dat er een associatie bestaat tussen de consumptie van verwerkte voedingsmiddelen, en het risico op hartziekten en metabole aandoeningen. De identificatie van de effecten van deze PAMP’s-molecules kan nu ook een verklaring bieden voor dit fenomeen.
M. Herieka et al., Nutrition, Metabolism & Cardiovascular Diseases, 18/12/2015.
