Is wandelen in een stevig tempo even doeltreffend als hardlopen op een loopband? Zijn alle vormen van lichaamsbeweging evenwaardig, op voorwaarde dat de intensiteit en de duur van de inspanning gelijk zijn? Natuurlijk is het van belang hoeveel calorieën je verbruikt tijdens de inspanning, maar ook andere factoren spelen een rol: hoe vaak beweeg je, en welke plaats heeft lichaamsbeweging in je dagelijkse activiteiten?
Een wandeling van een half uur in een flink tempo, en dat vijf dagen per week: het is wellicht niet de meest spectaculaire sport. Maar als puntje bij paaltje komt, werkt dit soort lichaamsbeweging het best als je een gezond gewicht wilt behouden. Je hebt er geen speciale uitrusting voor nodig, je gaat wandelen wanneer je maar wilt en het is gemakkelijk in te passen in je dagelijks leven.
Gegevens uit een steekproef van 68.000 Britten
Onderzoekers van de London School of Economics en de universiteit van Queensland onderzochten de gegevens met betrekking tot lichaamsbeweging (type, intensiteit, duur) van 68.000 Britten. Dat waren allemaal respondenten die hadden deelgenomen aan de jaarlijkse Britse gezondheidsenquêtes tussen 1999 en 2012. De onderzoekers verdeelden de proefpersonen in groepen op basis van hun BMI en tailleomtrek.
Ze hielden onder andere rekening met activiteiten als stevig wandelen, zware handenarbeid, zwaar huishoudelijk werk, sport en beweging. De onderzoekers hielden ook rekening met vertekenende factoren als leeftijd, geslacht, grootte van het gezin, burgerlijke staat, etnische afkomst, woonplaats, opleidingsniveau en socio-professionele kenmerken.
Ze berekenden ten slotte het verschil in BMI en tailleomtrek voor iedere activiteit die langer dan 30 minuten werd uitgevoerd, 5 dagen per week. Ze vergeleken de resultaten met de resultaten van de proefpersonen die geen enkele vorm van lichaamsbeweging namen.
De effecten van stevig wandelen
Uit de analyse blijkt dat meer lichaamsbeweging geassocieerd is met een lagere BMI en een kleinere tailleomtrek. Niet bepaald een verrassend resultaat. Het effect van lichaamsbeweging op de BMI en de tailleomtrek is meer uitgesproken bij vrouwen en bij mensen ouder dan 50 jaar.
Minder vanzelfsprekend is dat stevig wandelen het grootste verschil maakt in de BMI, zowel bij de mannen als bij de vrouwen. Bij mannen die vijf dagen per week langer dan 30 minuten wandelen in een stevig tempo, was de BMI gemiddeld verlaagd met ‘1’, en bij vrouwen met ‘1,8’.
Eenzelfde hoeveelheid sport of lichaamsbeweging zorgde ook voor een reductie van de BMI, maar het verschil was minder groot. Zware handenarbeid of zwaar huishoudelijk werk leverde een nog geringer verschil op.
De effecten op de tailleomtrek waren vergelijkbaar. Bij de vrouwen die regelmatig wandelen in een stevig tempo was er een significant verschil merkbaar: hun tailleomtrek was gemiddeld 4,3 cm kleiner. Bij de mannen was het effect van sport en lichaamsbeweging meer uitgesproken (-3,3 cm).
De gegevens houden ook rekening met de effecten van andere vormen van lichaamsbeweging of sport (zoals zwemmen, fietsen of krachttraining). Wandelen kwam hierbij naar voren als kernactiviteit: een alledaagse activiteit die gecombineerd kan worden met andere soorten lichaamsbeweging.
Tot slot merken de auteurs ook op dat zware lichamelijke inspanning of sport over het algemeen minder sterk gerelateerd is aan de BMI. Dat komt omdat dergelijke activiteiten de spiermassa vergroten. Omdat spieren meer wegen dan vet, resulteert dit in een hogere BMI!
Grace Lordan and Debayan Pakrashi, Risk Analysis, published online 20/05/2015.