Een in het tijdschrift Appetite verschenen studie oppert de mogelijkheid om kinderen met overgewicht in een enkele trainingssessie minder aandachtig te maken voor prikkels die tot overvoeding kunnen leiden.
Een van de vele omgevingsfactoren voor zwaarlijvigheid is de neurocognitieve en gedragsmatige respons op voedselsignalen of -prikkels. De hersenen zijn geneigd om uit te kijken naar voedsel en steeds grotere beloningen, zodat de persoon ongezonde hoeveelheden zal eten.
Hoewel veel nationale plannen voor de bestrijding van obesitas een groot aantal benaderingen omvatten, zijn er nog maar weinig interventies geprobeerd of bestudeerd die op deze beloningsreflex mikken. De prevalentie van obesitas blijft echter toenemen. Een derde van de Amerikaanse kinderen heeft overgewicht of is zwaarlijvig (16% van de Franse kinderen) en loopt dus een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, kanker, metabole stoornissen en … vroegtijdige sterfte.
Professor Kerri Boutelle, professor pediatrie en psychiatrie aan de universiteit van Californië in San Diego heeft samen met haar collega’s een test opgezet waarbij 24 kinderen met overgewicht of obesitas tussen acht en twaalf jaar in een enkele sessie werden geleerd om hun aandacht te wijzigen en eettriggers te negeren, net zoals men kan doen voor angsten of verslavingen. In een enkele sessie slagen ze erin om de overvoeding bij de zwaarlijvige kinderen te verminderen.
De auteurs noemen die neiging een aandachtsbias voor voedsel, een gevoeligheid voor voedselsignalen die, na verloop van tijd, zal uitgroeien tot een echte eetverslaving. De training is ‘impliciet’, wat betekent dat de deelnemer niet beseft wat er gebeurt. Ze is gebaseerd op een ‘deconditionering’ of wijziging van de aandacht.
De kinderen worden gevraagd woordparen te bekijken die snel op een computerscherm voorbij flitsen. Een van de woorden heeft te maken met voedsel, zoals ‘snoep’, het andere niet. Vervolgens komt er een letter in het beeld op de plaats van een van de twee woorden. Het kind moet dan zo snel mogelijk op de linker- of rechterknop drukken om aan te geven of de letter links of rechts in beeld verscheen.
Resultaat: één groep zag de letter in de helft van de gevallen verschijnen op de plek van het voedselgerelateerde woord en in de helft van de gevallen op de plek van het niet-voedselgerelateerde woord. Een andere groep zag de letter altijd op de plaats van het niet-voedselgerelateerde woord.
Na een enkele sessie besteden de kinderen uit de tweede groep minder aandacht aan de voedselgerelateerde woorden. De resultaatmetingen omvatten het hongervrije eetgedrag met onbeperkte toegang tot voedsel, naast metingen van het hongergevoel, de smaak en de speekselvorming. Terwijl de kinderen uit de eerste groep een significante toename van hun calorie-inname vertonen, wordt bij de kinderen uit de tweede groep een daling vastgesteld. Het is de eerste studie die aantoont dat een dergelijk programma het eetgedrag van zwaarlijvige kinderen kan beïnvloeden.
Er zijn natuurlijk meer uitvoerige studies nodig om het principe van deze trainingsessies nader te bepalen, maar het experiment suggereert al een nieuwe aanpak om obesitas bij kinderen te bestrijden. De auteurs denken bijvoorbeeld aan een computerspel dat kinderen kan helpen om een dieet vol te houden, door hun aandacht af te leiden van voedsel.
Kerri N. Boutelle et al., Appetite, 08/02/2014.