Ook voedingsstoffen vallen ten prooi aan de klimaatverandering. Dat geldt bijvoorbeeld voor selenium, een sporenelement dat geleidelijk aan verdwijnt uit de bodem. Minder selenium in levensmiddelen betekent ook dat er in vele delen van de wereld een verhoogd risico zal bestaan op ziektes die verband houden met een tekort aan selenium.
Selenium: klein, maar o zo belangrijk
Selenium (Se) is essentieel voor onze gezondheid. We krijgen dit sporenelement voornamelijk binnen via granen (vooral volkorengranen), maar de hoeveelheid selenium in ons voedsel is sterk afhankelijk van de concentratie ervan in de bodem. Selenium is een antioxidant en speelt een belangrijke rol in het immuunsysteem. Het dient ook als een component van vele eiwitten. Vandaag neemt naar schatting één miljard personen te weinig selenium in. In Europa liggen de bodems die weinig selenium bevatten voornamelijk in Duitsland, Denemarken, Schotland, Finland en delen van de Balkan. Tot voor kort was er maar weinig bekend over de wereldwijde distributie van selenium.
De oorzaak: zware regenval
Een internationaal consortium van onderzoekers heeft informatie verzameld afkomstig uit zestien datasets. De gegevens werden ingezameld tussen 1994 en 2016. In totaal werden 33.241 bodemmonsters geanalyseerd. Wat blijkt? De bodems in streken met zware regenval bevatten steeds minder selenium. In gebieden met kleigrond en lichte tot matige neerslag blijft selenium in de bodem zitten. Op basis van deze kennis stelden de onderzoekers een model op voor de gemiddelde seleniumconcentraties in de bodem voor de periodes 1980-1999 en 2080-2099.
In delen van Australië, China, India en Afrika zal de klimaatverandering ervoor zorgen dat er meer selenium in de bodem komt te zitten. Over het algemeen zal de hoeveelheid selenium in de bodem echter afnemen, zo concluderen de onderzoekers. Ten opzichte van de periode 1980-1999 zal 66% van de landbouwgrond tegen het einde van deze eeuw (2080-2099) gemiddeld 9% van zijn selenium verliezen. Vooral de landbouwgronden in Europa en India, China, het zuidelijke deel van Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en het zuidwesten van de Verenigde Staten zullen worden getroffen (zie kaart). Er moeten dan ook oplossingen komen, zoals het gebruik van meststoffen rijk aan selenium.
