Obesitas brengt niet alleen enorme kosten met zich mee voor de wereldwijde gezondheidszorgstelsels, maar weegt ook erg zwaar op het milieu. Overgewicht draagt namelijk onrechtstreeks bij tot de voedselverspilling. En geen klein beetje!
Volgens de FAO gooien de rijke landen bijna evenveel voedsel weg als de totale nettoproductie in Sub-Saharaans Afrika. Omgerekend is dat ongeveer 230 miljoen ton afval per jaar. Is overvoeding ook niet gewoon een vorm van voedselverspilling? Een hypothese van Italiaanse onderzoekers…
Uit hun studie blijkt dat obesitas een bijzonder grote ecologische voetafdruk heeft, zonder dat iemand het in de gaten heeft. Fruit, groenten, wortel- en knolgewassen hebben het grootste rechtstreekse afvalpercentage. Nochtans wordt de overmatige consumptie van energie vooral gedomineerd door de meest calorierijke voedingsproducten. De productie van deze voedingsmiddelen vereist doorgaans namelijk meer grond en water. Tijdens het proces komen ook meer broeikasgassen vrij.
Rechtstreekse voedselverspilling is verwaarloosbaar in vergelijking met obesitas
De Italiaanse onderzoekers bedachten een originele methode om de milieu-impact van de wereldwijde voedselverspilling door overvoeding te berekenen. Ze hebben eerst het netto overgewicht van de bevolking van elk land berekend op basis van gegevens over hun BMI en buikomtrek. Daarna hebben ze de overmatige energieaanvoer van de voeding verantwoordelijk voor het overgewicht en obesitas geëxtrapoleerd om de zogenaamde ‘metabolische voedselverspilling’ te definiëren. Deze benadering geeft een momentopname van het totale voedseloverschot van de huidige wereldbevolking, geen overvoedingspercentage.
Het verdict? Volgens hun berekeningen zou het wereldwijde overgewicht overeenkomen met ongeveer 140 miljard ton voedselafval. Ter vergelijking: de rechtstreekse voedselverspilling wordt geschat op 1,3 miljard ton per jaar, oftewel 107 keer minder! En dat is nog niet alles…
Meer leesvoer: Het IPCC pleit op zijn beurt voor meer plantaardige voeding
Europa, de VS en Oceanië koplopers in voedselverspilling
De buitensporige impact van deze nieuwe theoretische index wordt nog duidelijker wanneer ook de ecologische impact (inclusief CO2-uitstoot) berekend wordt. De resultaten tonen aan dat de meest calorierijke voedingsmiddelen– niet verrassend – de hoogste milieu-impact hebben. Zo zou de metabolische voedselverspilling alleen al goed zijn voor 240 miljard ton CO2, het equivalent van de fossiele brandstoffen die de mens de voorbije 7 jaar heeft gebruikt! Een triest gegeven waaraan de Europese Unie, Noord-Amerika en Oceanië net zoveel bijdragen als de rest van de wereld. Vlees, eieren en melk maken bijna 75 % van dit cijfer uit.
Hoewel de onderzoekers zich gebaseerd hebben op openbare gegevens van de FAO, de WHO, het WWF en de BCFN (een denkgroep over voeding ondersteund door de EU), is deze benadering doorspekt van de methodologische en conceptuele twijfelachtigheden. Maar ze vestigt in elk geval wél de aandacht op de mogelijke gevolgen van een overmatige calorie-inname voor de gezondheid van onze planeet.
Voedselverspilling en duurzame ontwikkeling hangen nauw samen
We wisten al dat bepaalde voedingskeuzes meer grond en water vereisen en meer broeikasgassen uitstoten dan andere. Deze studie toont voor het eerst aan dat deze voedingsfamilies meer gekozen worden door mensen met overgewicht of obesitas. Met obesitaspreventie zouden we dus 2 vliegen in 1 klap slaan! Enerzijds de beperking van de risicofactoren en comorbiditeit, die met de ziekte in verband worden gebracht. Anderzijds een lagere uitputting van de natuurlijke hulpbronnen en een betere aanpassing aan de klimaatverandering. Een laatste logische gevolg: de strijd tegen obesitas en de metabolische voedselverspilling kan ook helpen om de honger in de wereld te verminderen.
Minder calorieën, minder voedselverspilling, minder dierlijke eiwitten, meer plantaardige voedingsstoffen … ‘Anders eten’ is volgens de Commissie EAT-Lancet ook essentieel om de mensheid in 2050 op een gezonde manier te kunnen voeden. Maar daarom hoeven we niet per se vegetarisch of veganistisch te eten…
NIEUW! De voedingstak 2019: 5 pijlers om beter te eten