De lijst met generieke gezondheidsclaims is nu gepubliceerd. Deze lijst, een titanenwerk op zich, is eigenlijk maar het tipje van de ijsberg op het gebied van de herziening van de Europese levensmiddelenwetgeving. Een kort overzicht.
Na de goedkeuring van het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid (PCVD) op 5 december 2011 is de ontwerpverordening van de Europese Commissie, die volgens artikel 13.3 van Verordening 1924/2006 de lijst van goedgekeurde gezondheidsclaims voor levensmiddelen vastlegt –uitgezonderd claims inzake ziekterisicobeperking en de ontwikkeling en gezondheid van kinderen– op 27 januari 2012, samen met een lijst van de toegestane claims volgens artikel 13.2, doorgegeven aan het Europees Parlement.
Hoe staan de zaken?
Het Europees Parlement en de Raad hadden drie maanden de tijd om zich te verzetten tegen de publicatie van de tekst, in het kader van het Besluit van de Raad 1999/468/EG tot vaststelling van de voorwaarden voor de uitoefening van de aan de Commissie verleende uitvoeringsbevoegdheden. De Verordening wordt twintig dagen later van kracht. 222 gezondheidsclaims worden nu goedgekeurd.
Wat verandert er?
De claims die niet bij de lidstaten werden ingediend ter evaluatie door de EFSA in het kader van procedure 13.2 zullen verboden zijn zodra de Verordening is gepubliceerd. De periode om deze boodschappen aan te passen aan de voorschriften bedraagt zes maanden.
Wat is een claim eigenlijk?
De voorbije jaren zijn alsmaar meer voedingsproducten in de Europese winkelrekken voedings- en gezondheidsclaims gaan dragen. Een voedingsclaim beweert of suggereert dat een levensmiddel gezonde voedingseigenschappen vertoont, zoals ‘vetarm’, ‘zonder toegevoegde suikers’ of ‘rijk aan vezels’. Elke verklaring op etiketten, in reclameboodschappen of op ander marketingmateriaal die aangeeft dat de consumptie van het levensmiddel goed kan zijn voor de gezondheid, is een gezondheidsclaim.
Waarom deze evaluatie?
In december 2006 werden voor het eerst geharmoniseerde regels opgesteld in de hele EU voor het gebruik van voedingsclaims, zoals ‘vetarm’ en ‘rijk aan vezels’, en gezondheidsclaims, zoals ‘verlaagt het cholesterolgehalte in het bloed’. De Europese Commissie kreeg de opdracht om een lijst op te stellen van toegestane gezondheidsclaims die verwijzen naar de ‘algemene lichaamsfuncties’, naar de psychologische functies en gedragsfuncties, en naar gewichtscontrole. Daarop heeft de Commissie de EFSA om wetenschappelijke adviezen gevraagd om die procedure te staven. Dat werd dus het fameuze document 13.3 met bijlage 13.2.
Wat heeft de EFSA gedaan?
De EFSA heeft een nooit eerder geziene hoeveelheid analyses uitgevoerd, en die gaan nog steeds voort. Tussen 2008 en 2011 heeft het wetenschappelijk panel voor dieetproducten, voeding en allergieën van de EFSA (kortweg het NDA-panel) 3000 gezondheidsclaims rond levensmiddelen geëvalueerd, om te bepalen of die onderbouwd zijn door wetenschappelijke bewijzen die een kritisch onderzoek kunnen doorstaan. De goedgekeurde claims kunnen de Europese consument helpen om met een betere kennis van zaken voedingskeuzes te maken. Het NDA-panel nam ook 27 wetenschappelijke adviezen aan over nieuwe functionele claims en 75 adviezen over claims inzake ziekterisicobeperking en de ontwikkeling en gezondheid van kinderen. In die lijst zijn onder meer ook aanvragen met betrekking tot probiotica en fytosterolen terug te vinden.
Wat wil de EFSA in de eerste plaats bereiken?
De EFSA streeft naar gezondheidsclaims op etiketten en in reclame voor levensmiddelen binnen de EU die duidelijk zijn en door wetenschappelijke bewijzen worden onderbouwd, zodat de Europese consument wordt beschermd tegen misleidende en mogelijk gevaarlijke claims.
Wat zijn de resultaten?
Een aanzienlijk aantal claims voor levensmiddelen is gebaseerd op solide wetenschappelijke elementen, waaronder claims met betrekking tot een brede waaier van gezondheidsvoordelen. Dat was het geval voor ongeveer één op de vijf onderzochte claims, die hoofdzakelijk betrekking hadden op:
- vitaminen en mineralen,
- specifieke voedingsvezels die een rol spelen bij de controle van de glucose in het bloed, de bloedcholesterol en het lichaamsgewicht,
- de levende culturen in yoghurts en de vertering van lactose,
- de antioxiderende werking van polyfenolen in olijfolie,
- noten met een gunstig effect op de werking van de bloedvaten,
- maaltijdvervangers en gewichtscontrole,
- vetzuren en de hartfuncties,
- de rol van een reeks suikervervangers (zoals xylitol en sorbitol) bij het behoud van de mineralisatie van de tanden en de verlaging van het glucosegehalte in het bloed na de maaltijd,
- dranken met koolhydraten/elektrolyten en creatine voor gebruik bij sportprestaties.
Herevaluaties zijn mogelijk
Catherine Geslain-Lanéelle, uitvoerend directeur van de EFSA: “Het werk van de EFSA rond gezondheidsclaims heeft duidelijk gemaakt hoe belangrijk het is om een constructieve dialoog uit te bouwen tussen de evalueerders van de risico’s, de wetenschappers, de beleidsverantwoordelijken en de betrokken partijen. Ook heeft het werk bijgedragen tot verdere reflectie over de toekomstige structuur van onze organisatie.” Na een vergadering met de betrokken partijen vorig jaar heeft de EFSA een oriënterend document opgesteld over de claims rond darm- en immuunfuncties, en onlineconsultaties opgestart voor haar oriënterende documenten over gezondheidsclaims rond bot-, gewricht- en mondgezondheid; oxidatieve letsels en cardiovasculaire gezondheid; en verzadiging, gewichtscontrole en de glucoseconcentraties in het bloed. Zo zijn bijvoorbeeld de probiotica opnieuw in evaluatie genomen tot december 2012.
Referentie:
www.efsa.eu
