De Franstalige studiedag voor diëtisten (UPDLF) stond dit jaar in het teken van GLP-1-analogen. Hoewel deze behandelingen in eerste instantie erg doeltreffend zijn, roepen ze toch ook heel wat vragen op, onder meer vanuit ethisch standpunt…
De 22e Franstalige studiedag voor diëtisten, die een volle zaal trok, ging dit jaar over innovatie in de gezondheidszorg. En de nieuwe klassen van geneesmiddelen, die inwerken op de incretines (zoals GLP-1-analogen of GLP-1-recepteragonisten) hebben de behandeling van diabetes type 2, overgewicht en obesitas gevoelig veranderd. In zijn voordracht vertelde prof. em. Jean-Paul Thissen dat deze geneesmiddelen niet alleen zorgen voor een vermindering van de calorie-inname met ongeveer 1/3, maar voor veranderingen in het eetgedrag. De mensen krijgen hierdoor namelijk meer zin in fruit, groenten, gevogelte en vis, en neigen minder naar zoute snacks en suikerhoudende frisdranken.
Heel wat andere moleculen zitten in de pijplijn: duale agonisten (die ook inwerken op het GIP-hormoon), triagonisten (die onder meer ook inwerken op de receptor voor glucagon), en vormen die zich niet langer beperken tot injecties, maar die je oraal kunt innemen.
Lees ook: Darmen: een verschil tussen mannen en vrouwen?
GLP1-analogen: ongeziene doeltreffendheid op obesitas
“Voor het eerst beschikken we over zo’n doeltreffende geneesmiddelen met zo’n veiligheidsprofiel”, zegt Jean-Paul Thissen opgetogen. Gemiddeld zien we een gewichtsverlies van 15 % op 6 weken tijd. Maar dat is niet alles: er is ook een vermindering van de comorbiditeiten, zoals prediabetes, hartproblemen, MASLD…
De bijwerkingen zijn vooral van digestieve aard (misselijkheid, braken, diarree, constipatie …). De geopperde neuro-psychiatrische effecten zouden weerlegd zijn. Maar wat prof. Thissen vooral bezighoudt, is het verhoogde risico op ischemische optische neuropathie die, weliswaar in uiterst zeldzame gevallen, kan leiden tot gezichtsverlies in één oog.
Als een van de bekommernissen op langere termijn haalt hij het behoud van de vetvrije massa aan. Vandaar het belang van eiwitten en, meer algemeen, een evenwichtige voeding bij dit soort behandeling. Fysieke activiteit is ook essentieel om een gewichtstoename, die na verloop van tijd onvermijdelijk is, toch te beperken…
Lees ook: Ultrabewerkt of niet: plantaardig eten helpt je afvallen
Metabole gezondheid, mentale gezondheid en ethiek
Naast deze ongeziene doeltreffendheid stelt prof. Thissen zich vragen bij de toekomst van de primaire preventie van obesitas, een gezond voedingspatroon, het risico op voedingstekorten… Obesitas staat bovendien niet gelijk met een tekort aan GLP-1, en GLP-1-analogen genezen obesitas dus niet. Bovendien zouden deze geneesmiddelen ook een effect kunnen hebben op de secretie van deze incretines, waarbij kan worden aangenomen dat de endogene secretie afneemt onder invloed van zo’n geneesmiddel. Wordt dus vervolgd…
De klinische en metabole doeltreffendheid is niet de enige factor die meespeelt… Florian Saffer, diëtist-therapeut, belichtte het ethische aspect van het beroep van diëtist aan de hand van allerlei vragen, of eerder bevragingen. Zoals de vraag of het effectief een taak is voor de zorg om te werken aan bepaalde parameters die men koste wat het kost wil verbeteren (bloedsuikerspiegel, gewicht…), en hierbij de mentale gezondheid van de patiënten in het gedrang te brengen.
Lange tijd werd de behandeling van obesitas teruggebracht tot een thermodynamische benadering. Maar is deze logica van toepassing op complexe systemen? De vraag stellen is de vraag beantwoorden, want we weten vandaag dat diëten de kans op een gewichtstoename vergroot… Obesitas moet dus op een multidisciplinaire manier worden aangepakt, ook bij de behandeling van GLP-1-analogen. De gedragstherapeut merkt op dat de helft van de patiënten hun behandeling met deze nieuwe geneesmiddelen na twee jaar afbreken. Waarom? Omdat ze geen plezier meer vinden in hun eten en het leven saai vinden. Dit moet mee opgenomen worden in de baten-risicoafweging…
Lees ook: Nauw verband tussen obesogeen gedrag en mentale gezondheid
Bron
22e studiedag van de UPDLF. Charleroi, 3 oktober 2025.
