De toegestane gehalten voor nitraten en nitrieten in de voedselketen bieden voldoende bescherming aan de consument. De European Food Safety Authority meldt dat de blootstelling van de bevolking zich binnen de veilige marges bevindt. Eén uitzondering: kinderen die veel nitrietrijke voedingsmiddelen eten, maar ook dan blijft de overschrijding beperkt.
Welke blootstelling aan nitraten in Europa?
Met ‘blootstelling’ wordt de concentratie of hoeveelheid van een bepaalde stof bedoeld die een persoon of populatie opneemt met een specifieke frequentie in een gegeven tijdsinterval. Kinderen worden vaak meer blootgesteld door hun grotere voedselconsumptie in verhouding tot hun lichaamsgewicht.
In de Europese Unie zijn natrium- en kaliumnitriet en -nitraat (E249 tot E252) toegestaan in producten op basis van vlees, vis en kaas:
- om de proliferatie van microben te belemmeren (vooral botulisme);
- om de rode kleur van rood vlees te behouden en de smaak te versterken.
Ook zitten er van nature hoge concentraties nitraat in bepaalde groenten (spinazie, rucola …) en kan nitraat het drinkwater besmetten via de omgeving. Volgens het rapport van de EFSA-experten is de blootstelling van de consument aan nitraten in voedseladditieven alleen lager dan 5% van de totale blootstelling aan nitraten in voedingsmiddelen, en zou deze de veiligheidsniveaus niet overschrijden.
Ook geen gevaar voor nitrieten
Voor nitrieten ligt de blootstelling op een veilig niveau voor alle bevolkingsgroepen, aldus de experten. Alleen kinderen met een zeer hoge blootstelling zouden de ADI (0,07 milligram per kilogram lichaamsgewicht per dag) licht kunnen overschrijden. Bovendien kunnen met de huidige blootstellingsniveaus de zorgwekkende drempels voor de vorming van nitrosaminen niet worden gehaald. Dat zijn stoffen die ons lichaam vormt uit nitrieten en waarvan er een aantal wordt erkend als kankerverwekkend.
Het enige aandachtspunt voor de EFSA zijn personen met een zeer hoge blootstelling, ongeacht hun leeftijd. Personen die hoge blootstellingsdoses opstapelen (voedseladditieven, natuurlijke aanwezigheid in voedingsmiddelen, omgevingscontaminanten) zouden namelijk de veiligheidsniveaus voor nitrieten en nitraten kunnen overschrijden.
De experten van het agentschap adviseren dan ook om alle bronnen in hun geheel te bestuderen, om een completer beeld te krijgen en toekomstige inschattingen van de risico’s te kunnen verfijnen. Vooralsnog doet echter niets veronderstellen dat nitraten en nitrieten een volksgezondheidsprobleem zijn in Europa.
