Een evenwichtig ontbijt houdt kinderen in de loop van de ochtend alerter, en dat is goed voor de leerprestaties. Voor volwassenen maakt het al dan niet ontbijten niet veel uit wat betreft afvallen of op gewicht blijven, al zorgt de eerste maaltijd van de dag wel voor een beter metabool evenwicht in de loop van de dag.
Een maatregel tegen overgewicht bij kinderen
Een nieuwe studie van de universiteit van Londen laat zien dat ontbijten gezond is. Dat geldt vooral als er sprake is van slaapgebrek – een fenomeen dat we steeds vaker zien bij kinderen. De bevindingen van de studie werden gepubliceerd in het tijdschrift Pediatrics, en suggereren dat een combinatie van te weinig slaap en geen ontbijt overgewicht in de hand werkt. Natuurlijk spelen hierbij ook andere factoren een rol.
Samengevat hebben kinderen die niet ontbijten, op onregelmatige uren gaan slapen of onvoldoende slapen, en wiens moeders roken, meer risico op overgewicht of obesitas. Het gaat om drie factoren die heel goed te vermijden zijn, merken de auteurs op. We kunnen dus al vroegtijdig ingrijpen, zodat het gewicht van het kind onder controle blijft.
De onderzoekers bestudeerden op basis van de Millennium Cohort Study de evolutie van het gewicht en de body mass index (BMI) van kinderen uit 19.244 Britse families, tijdens hun eerste tien levensjaren. De kinderen waren geboren tussen 2000 en 2002.
De onderzoekers noteerden gewicht en lengte van de kinderen op de leeftijden van 3, 5, 7 en 11 jaar. Ze hielden ook rekening met leefstijlfactoren. De studie identificeert vier modellen voor de evolutie van het lichaamsgewicht (stabiel gewicht, matige stijging, obesitas, gewichtsverlies).
- De overgrote meerderheid van de kinderen (83,3%) had een stabiele BMI zonder overgewicht.
- Bij 13,1% steeg de BMI licht.
- 2,5% vertoonde een sterke stijging van de BMI tijdens de studieperiode.
- 0,6% had op driejarige leeftijd al een BMI in de categorie ‘obesitas’.
Talloze factoren
Bij meisjes zien we vaker dat het gewicht matig toeneemt. Kinderen van etnische minderheden hebben meer kans op een gewichtsmodel waarin de BMI sterk stijgt.
Uit deze studie blijkt dat een verstoring van de routine over het algemeen een negatief effect heeft op het gewicht van het kind. Onder ‘verstoorde routines’ verstaan we onder meer een onregelmatig slaappatroon en niet ontbijten. Dit laatste lijkt gewichtstoename in de hand te werken door een grotere eetlust en een hogere inname van energierijke voedingsmiddelen.
Ook als de moeder rookt, vooral tijdens de zwangerschap, heeft het kind meer kans op overgewicht. Dat komt wellicht omdat het kind al in de baarmoeder wordt blootgesteld aan tabak, wat de normale ontwikkeling kan belemmeren.
Anderzijds zijn er ook factoren die (soms verrassend genoeg) géén rol spelen bij het risico op overgewicht. Zo bleek er uit de analyse geen verband te bestaan tussen het type zuigelingenvoeding en overgewicht. Ook een vroege introductie van vast voedsel, de consumptie van suikerhoudende dranken op jonge leeftijd, de fruitconsumptie, schermtijd en sporten (dit alles vóór de leeftijd van 11 jaar) leken niet te leiden tot excessieve gewichtstoename.
Jong geleerd is oud gedaan
Deze resultaten wijzen op de noodzaak van interventiestrategieën die erop gericht zijn om het kind al vroeg vertrouwd te maken met gezonde leefgewoonten en zo de BMI onder controle te houden. Overgewicht en obesitas bij kinderen kunnen leiden tot een groter risico op metabole aandoeningen en hart- en vaatziekten later in het leven. Daarnaast worden overgewicht en obesitas in de kinderjaren in verband gebracht met geestelijke gezondheidsproblemen, die kunnen aanhouden in de puberteit en op volwassen leeftijd. Deze kinderen vertonen vaak psychosociale problemen, zoals een laag gevoel van eigenwaarde, problemen op sociaal vlak, en, op latere leeftijd, risicogedrag als roken en overmatig drinken.