Kurkuma heeft zijn bijnaam “the solid gold” niet gestolen. Het is behalve een fijne smaakmaker, ook een krachtige ontstekingsremmer en antioxidant.
De kurkuma of geelwortel is een gemberachtige wortel die in India al meer dan 2000 jaar deel uitmaakt van de dagelijkse voeding. Met name in de bekende curries mag kurkuma niet ontbreken, waardoor de gemiddelde Indiër gemiddeld 2,5 g kurkuma per dag binnenkrijgt.
Dat gegeven wekt al een decennium lang de interesse van artsen – epidemiologen. Zij hebben vastgesteld dat de prevalentie van de ziekte van Alzheimer 4,4 lager ligt in Indië dan in Noord-Amerika. Ook andere chronische beschavingsziekten zoals kanker en osteoartritis komen in bepaalde gebieden van India opvallend minder voor. Zou het systematische en grootschalige gebruik van kurkuma er voor iets tussen zitten?
De kans is groot, want de kurkumawortel is erg rijk aan kurkuminoïden, en die hebben een geneeskrachtig effect. Vooral de belangrijkste component, kurkumine, heeft een sterk anti-inflammatoir effect. Het zal de vorming van inflammatoire cytokines tegengaan door het overschrijven van de genetische codes voor deze cytokines vanuit de kern van de cel naar het cytoplasma toe, te verhinderen.
Kurkuma, natuurlijke intstekingsremmer
Wanneer we weten dat een ontstekingsreactie aan de basis ligt van de meeste beschavings- en ouderdomsziekten zoals kanker, osteoartitis en Ziekte van Alzheimer, is het duidelijk dat kurkuma, samen met andere factoren, een sleutelrol kan spelen in het voorkomen en behandelen van deze aandoeningen.
Zo heeft onderzoek aangetoond dat bij osteoartritis de ontstekingsremmende medicatie kan worden afgebouwd en vervangen door een kurkumapreparaat, dat in tegenstelling tot de ontstekingsremmers, geen schadelijke neveneffecten heeft. In families waar kanker of osteoartritis voorkomt, kan het zinvol zijn dagelijks kurkuma te nemen als preventieve therapie.
Kurkumine zou dankzij zijn anti-inflammatoire en antioxidatieve effect op de darmwand ook erg doeltreffend zijn in de strijd tegen darmziekten zoals prikkelbare darm, colitis ulcerosa en darmpoliepen. En bij mensen met de ziekte van Alzheimer hebben onderzoekers in een studie een verhoging van het amyloïd in het serum van de patiënten die kurkuma namen kunnen vaststellen, wat een desintegratie van de amyloïde plaques in de hersenen doet veronderstellen.
Kurkuma in de voeding…
Kurkumine heeft heel wat gezonde eigenschappen, maar het is niet met een mespuntje kurkuma in de stoofschotel dat we daarvan ten volle gaan profiteren: de daadwerkelijk opgenomen hoeveelheid is van belang. De aanbevolen dosis is 2,5 g kurkuma wat goed is voor 60 tot 100 milligram kurkumine.
Kurkuma is niet wateroplosbaar, wat betekent dat het slecht wordt geabsorbeerd. Wie kurkumapoeder wil gebruiken als antioxidant, lost het kruid best op in olie en nappeert dat over het gerecht. Verhitten mag slechts tot 30 à 40°C, want hogere temperaturen doen de geneeskrachtige componenten teniet.
… of als preparaat
Makkelijker is kurkuma in de vorm van een supplement. Ook hier is de juiste keuze belangrijk om een goede opname te verzekeren. Zo is het noodzakelijk dat de kurkumine in een vetmantel zit gehuld om door de bloedbaan te worden opgenomen en de bloedhersenbarrière te doorbreken. Zoniet wordt het product gewoon niet opgenomen en belandt het in het toilet in plaats van in het lichaam. En dat is uiteraard niet de bedoeling…
Mensen met een gevoelige galblaas of darmen kunnen soms wat neveneffecten ondervinden van kurkumapreparaten: kurkumine is immers galafdrijvend en kan zo galstenen in beweging brengen. Ook gallige diarree door overprikkeling van de darm kan optreden. Deze neveneffecten verdwijnen echter zodra de inname van het preparaat wordt stopgezet.
Door Amélie Dewulf, met dank aan dokter Luc Peenen