Eén maaltijd met een te hoog vetgehalte verstoort tijdelijk de fysiologie van de bloedvaten, dat zeggen wetenschappers van de universiteit van Augusta. Vaak vet eten kan dan ook schadelijk zijn voor de vasculaire biologie, en dus voor het hart.
Het was een origineel en uitdagend experiment: 5 gezonde jonge mannen kregen als maaltijd een vetrijke milkshake (80 g, gemaakt van volle melk, slagroom en ijs), goed voor 1000 kcal. Een controlegroep van 5 andere jonge mannen kreeg een vetarme maaltijd op basis van granen, die evenveel calorieën bevatte. De Amerikaanse onderzoekers bestudeerden daarna specifiek de rode bloedcellen van elk van de vrijwilligers. In hun oorspronkelijke staat zijn rode bloedcellen ongelooflijk flexibel. Ze bewegen zich grotendeels ongemerkt door de bloedvaten. Na één vetrijke maaltijd gaan ze er echter helemaal anders uitzien. Ze worden kleiner en smaller, krijgen een hogere dichtheid en gaan stoffen afscheiden die schadelijk zijn voor de slagaders.
Het échte gevaar voor het hart: vaak vet eten
Deze verandering is tijdelijk en houdt ongeveer 4 tot 8 uur aan (zo lang duurt het gewoonlijk tot het eten verteerd is). Dit proces gaat echter gepaard met minder ontspanning van de bloedvaten en een immuunrespons vergelijkbaar met die veroorzaakt door een infectie. Deze veranderingen konden niet worden waargenomen in de controlegroep. Onder normale omstandigheden is ons lichaam in staat om met dit fenomeen om te gaan, zo menen de auteurs, maar een herhaaldelijke blootstelling aan te vet voedsel kan wellicht een cumulatief effect hebben. Dat kan ook verklaren waarom er gevallen bekend zijn van personen die meteen na een vetrijke maaltijd overleden of een hartaanval kregen.
Welke rol speelt myeloperoxidase?
Uit het bloedonderzoek bleek dat de mannen in de milkshakegroep abnormaal veel myeloperoxidase in hun bloed en in hun rode bloedcellen hadden. Dit enzym komt vooral tot expressie in de macrofagen. Hoge concentraties myeloperoxidase worden in verband gebracht met een verharding van de bloedvaten en met oxidatieve stress (vooral met betrekking tot de HDL-cholesterol). Een significante aanwezigheid van dit enzym zou ook de veranderingen in het cytoskelet van de rode bloedcellen kunnen verklaren, en de manier beïnvloeden waarop het bloed rondstroomt. De negatieve gevolgen hebben ook een impact op het bloedplasma (dat dikker wordt) en op de macrofagen (ontstekingsbevorderend). En last but not least: hoge concentraties van myeloperoxidase in het bloed kunnen de accumulatie van plaque in een zieke slagader destabiliseren, en geven daarom een hoger risico op een CVA of een hartaanval.
Zoals hierboven aangegeven, zijn deze wijzigingen van korte duur, maar er is nog weinig bekend over de implicaties ervan op lange termijn. De resultaten zullen door verdere studies moeten worden bevestigd.
