Combinaties van additieven hebben waarschijnlijk andere effecten dan elk van de stoffen afzonderlijk. Uit nieuw onderzoek, uitgevoerd op de cohorte van het Franse NutriNet-Santé, blijkt dat 2 van de 5 onderzochte additievenmengsels geassocieerd zijn met een verhoogd risico op type 2 diabetes.
De veiligheid van voedingsadditieven wordt stof per stof beoordeeld, wat leidt tot een aanvaardbare dagelijkse inname (ADI): die biedt de garantie dat het additief in kwestie tot op een bepaald consumptieniveau geen gezondheidsrisico inhoudt. Deze beoordelingen houden echter geen rekening met het feit dat verschillende additieven tegelijkertijd worden ingenomen, vooral gezien het grote aandeel van ultrabewerkte voedingsmiddelen. Interacties en andere synergieën tussen verschillende additieven kunnen leiden tot effecten die verschillen van de effecten die bekend zijn voor elke stof afzonderlijk. Dat noemen we het cocktaileffect van additieven. De wetenschap is op dit gebied nog niet erg ver gevorderd vanwege de complexiteit van de mogelijke combinaties. Experimentele studies hebben echter al aangetoond dat cocktails van additieven schadelijke effecten kunnen hebben, in tegenstelling tot hun afzonderlijke componenten. Het gaat dan om stofwisselingsstoornissen, chronische ontsteking en verstoring van het darmmicrobioom.
Lees ook: Additieven met fosfor zijn overal!
5 additievencocktails onder de loep
In deze nieuwe studie werden gegevens van 108.643 mensen uit de Franse NutriNet-Santé cohorte geanalyseerd over een gemiddelde periode van 7,7 jaar. Het belangrijkste voordeel van dit onderzoek is dat het de precieze identificatie van additieven in voedingsmiddelen per productmerk mogelijk maakt. Er werd ook rekening gehouden met de hoeveelheid aanwezige additieven.
De auteurs identificeerden 5 mengsels van veelgebruikte additieven met de volgende hoofdkenmerken:
- Mengsel 1: natriumcarbonaten, difosfaten, glycerol, ammoniumcarbonaten, kaliumcarbonaten en sorbitol.
- Mengsel 2: gemodificeerd zetmeel, pectine, guarpitmeel, carrageen, polyfosfaten, kaliumsorbaten, curcumine en xanthaangom.
- Mengsel 3: magnesiumcarbonaten, riboflavine, alfa-tocoferol en ammoniumcarbonaten.
- Mengsel 4: ammoniumcarbonaten, natriumcarbonaten, difosfaten, alfatocoferol, mono- en diglyceriden van vetzuren veresterd met mono- en diacetylwijnsteenzuur, magnesiumcarbonaten en lecithinen.
- Mengsel 5: citroenzuur, natriumcitraten, fosforzuur, ammoniumsulfietkaramel, acesulfaam-K, aspartaam, sucralose, Arabische gom, appelzuur, carnaubawas, paprika-extract, anthocyanen, guarpitmeel en pectine.
Lees ook: Ultrabewerkte voeding & diabetes: tegenstrijdige verbanden
Twee cocktails gelinkt met diabetes type 2
Uit de resultaten blijkt dat 2 van de 5 additievencocktails – mengsels 2 en 5 – in verband worden gebracht met een hogere incidentie van diabetes type 2, ongeacht de nutritionele waarde van de voeding. De additieven in mengsel 2 vinden we terug in tal van industrieel bewerkte voedingsmiddelen, zoals bouillons, zuiveldesserts, vetten en sauzen. De additieven in mengsel 5 zitten voornamelijk in dranken met kunstmatige zoetstoffen en in suikerhoudende dranken.
Deze studie, de eerste in zijn soort, is daarom een oproep om de mogelijke gevolgen van blootstelling aan additievencocktails nader te bekijken. Het onderzoek heeft echter een aantal beperkingen die ons moeten behoeden voor overhaaste conclusies: het gaat om een observationeel onderzoek, dat op geen enkele manier een oorzakelijk verband vaststelt. Daarnaast werd de blootstelling aan additieven zo goed mogelijk ingeschat, maar het blijft een schatting en geen meting op basis van bijvoorbeeld biomarkers (die nog niet beschikbaar zijn).
Lees ook: Zuivelproducten en prediabetes: is vet nu goed of slecht?
Bron
Payen de la Garanderie M et al. PLOS.Medicine. Published: April 8, 2025. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1004570