In tegenstelling tot wat in de wetenschappelijke wereld wordt aangenomen, zou obesitas helemaal niets te maken hebben met een onevenwicht tussen de energie-inname en het energieverbruik. Daar hoort beslist een woordje uitleg bij!
Je wordt niet zwaarlijvig door te veel te eten en een sedentaire levensstijl, en je valt niet af door minder te eten en meer te bewegen! Dat is het tegendraadse standpunt dat wordt verdedigd door journalist en schrijver Gary Taubes, de auteur van onder meer de bestseller “Good Calories, Bad Calories” en recenter nog “Why We Get Fat”1. De journalist was onlangs te gast bij een rondetafelgesprek tijdens een symposium over obesitas en de Europese regelgeving daarrond2, waar hij uitleg gaf bij zijn wel heel provocerende standpunt. Taubes speelt handig met de ingrediënten van een beproefde formule om de aandacht te trekken (u wordt belogen, de wetenschappers slaan de bal mis, …) om zo een andere formule te ontkrachten, namelijk de formule gebaseerd op de eerste wet van de thermodynamica die stelt dat energiereserves worden aangelegd als de energie-inname groter is dan het energieverbruik. Volgens hem hebben vetten niets te maken met gewichtstoename en heeft het geen zin om minder te eten en meer te bewegen om zwaarlijvigheid terug te dringen!
Koolhydraten zijn de boosdoeners
Als er geen onevenwicht van de energiebalans in het spel is, wat verklaart dan wel het overmatig aanleggen van vetreserves? Volgens Taubes is obesitas een hormonale ziekte. Net zoals een kind niet groeit omdat het meer eet, word je niet dikker door meer te eten. De groei wordt teweeggebracht door specifieke hormonen, en het gevolg daarvan is dat je meer eet. Volgens Taubes gaat het precies zo bij obesitas. Het is omdat je zwaarlijvig bent, dat je meer eet, en niet andersom! Het zou allemaal de schuld zijn van de koolhydraten: granen en hun zetmeel, natuurlijk aanwezige en toegevoegde suikers,… dat zijn de enige boosdoeners, en wel door hun effect op de insulinesecretie. Kortom, Taubes raadt aan om alle bronnen van koolhydraten te schrappen, zowel de complexe (granen, peulvruchten,…) als de enkelvoudige (fruit, sap, gesuikerde dranken, zoetigheid,…). In feite dus een terugkeer naar het ‘lowcarbdieet’ dat in de jaren zeventig bekendheid verwierf dankzij een zekere mijnheer Atkins…
Jong verschijnsel
We weten dat insuline de opslag van vetten bevordert, dat overmatig ingenomen koolhydraten dus kunnen worden omgezet in vet, en dat een evenwichtig eetpatroon maar beter niet extreem veel insulinesecretie opwekt. Maar om nu te gaan beweren dat koolhydraten de enige boosdoeners zijn in de zwaarlijvigheidsepidemie … Het lijkt in elk geval een nieuw discours om een oud debat weer te openen – dat van de koolhydraatarme diëten versus de vetarme diëten. En ook al lijkt een eiwitrijke voeding eerder bevorderlijk voor de gewichtscontrole, de studies die in de afgelopen jaren zijn gepubliceerd tonen eerder aan dat het niet zozeer de verdeling tussen de voedingsstoffen is die telt, maar wel of je erin slaagt om op termijn een eetpatroon vol te houden dat het tekort tussen inname en verbruik in stand houdt. Bedenk ook dat koolhydraten en lichaamsbeweging al vele duizenden jaren een belangrijke rol spelen in het voedingspatroon van de mens, terwijl de zwaarlijvigheidsgolf van tegenwoordig op die schaal bekeken nog maar een heel jong verschijnsel is.
Referenties:
1. Taubes Gary, Good Calories, Bad Calories: Challenging the Conventional Wisdom on Diet, Weight Control, and Disease, Hardcover, 2007. Taubes Gary, Why we get fat and what to do about it, First Anchor Books, 2011.
2. Obesity and Food in Europe, the policy challenge, Brussel, 9-10 mei 2012.
