Hunger games, Soylent Green, Eraserhead,… Hoe dicht staan science fiction films en boeken bij de realiteit? Kunnen ze ons iets leren over voeding van de toekomst? Krijgen we binnenkort werkelijk voedsel in pilletjes-vorm en wordt fruit een luxeproduct?
Flanders’Food maakte recent een mooi overzicht over wat science fiction ons kan leren. Een interessant idee, gezien de huidige crisis die we wereldwijd meemaken en waarvan bepaalde aspecten verbazingwekkend lijken op wat we in science fiction kunnen vinden (weliswaar in het extreme getrokken). Op zich geen wonder, want goede auteurs gaan vaak ten rade bij experts om na te gaan welke effecten bepaalde rampen hebben op de wereld, de mens en ons gedrag.
Eten in science fiction
Hoe extreem films en series zoals Contagion, Outbreak en Survivors wel lijken, kunnen ze op bepaalde vlakken gelijkaardige kenmerken vertonen met de huidige situatie. In deze sci fi voorstellingen gaat het ook over een pandemie, weliswaar in het extreme van het woord met een uitzonderlijk lage overlevingskans en een hoog sensatiegehalte. Toch zijn sommige punten plausibel of zelfs gelijkaardig aan eerder geziene situaties. De mens raakt in paniek en we tonen ons in dergelijke tijden niet altijd van onze beste kant, winkels worden leeggeroofd, we wantrouwen iedereen en kijken elkaar zelfs niet meer aan.
De verbeelding van de auteur slaat op hol, ook wat de voedingsinname betreft. Er zijn gewoonlijk twee mogelijke scenario’s voor voeding in science fiction:
- De voedselproductie komt in gedrang of de vraag naar voeding maakt een explosieve groei mee in vergelijking met het aanbod.
- Het voedsel wordt conveniënt als nooit tevoren om tijd te besparen en de bereidingen van maaltijden in te perken.
Het voedseltekort wordt vaak weergegeven als gevolg van een klimaatsverandering, een natuurramp, oorlog of overbevolking. Producten zoals fruit en vlees worden schaars en worden gezien als luxeproducten. Zoals in de Soylent green, Delicatessen en Hunger games, waar slechts een selectieve groep “Happy few” toegang heeft tot eten.
Conveniënt voedsel is al in de huidige samenleving sterk in trek. Waarschijnlijk komt het nooit zo ver, maar stel je voor dat er een gezond pilletje zou bestaan, afgestemd op de persoon in kwestie zodat het voldoet aan zijn of haar specifieke behoeften. Zeer minutieus zouden we deze kunnen aanpassen aan de persoonlijke noden en de gezondheidstoestand van de consument in kwestie. Zodat de mens gezond eet en er geen ondervoeding of overconsumptie meer bestaat. Maar laten we niet vergeten dat hier waarschijnlijk andere problemen door zouden ontstaan.
Voeding van de toekomst: van fictie naar feit
Deze science fiction films brengen elk hun eigen concept uit rond eten. Hoe vreemd de concepten ook lijken, zijn er vandaag al heel wat in opmars.
Van een fictief beeld waar mensen worden gevoed van kweekvaten met gist en bacteriën tot lab-grown voedsel: cellulaire landbouw is actueel in onderzoek, kweekvlees staat binnenkort al in onze rekken. Over in vitro vlees werd trouwens al in 1897 geschreven (Two Planets). En dan zijn er de fictiereeksen die eten in blokjes, pilletjes of shakes weergeven. Niet zo ver gezocht, gezien de vervangmaaltijden en voedingssupplementen die heden op de markt voorkomen.
Daarnaast is duidelijk dat de consument conveniënt voedsel wilt, dat staat al meerdere jaren in de lift. Snel en eenvoudig, zoals uit een 3D-printer? Of waarom geen hydrateerbaar voedsel, zoals een mini-pizza die na enkele seconden heerlijk gehydrateerd tevoorschijn komt.
Op logistiek vlak lijkt het alvast interessant. Maar hoe zit het met smaak en textuur? Zijn we bereid het ene voor het andere te laten? Wie zit er niet graag rond de tafel met vrienden en familie en een lekkere maaltijd in het midden? Iets wat we binnenkort des te meer zullen appreciëren!
Hieruit kunnen we de vraag stellen of het mogelijk is om enkel het beste uit sci fi te halen. Bijvoorbeeld om duurzame en gezonde voeding te produceren en te consumeren en zo dier, mens en planeet gezond te kunnen houden.
De nieuwe voedselconcepten zullen zeker nog verder evolueren. Zelfs onderzoek naar voedsel op de maan is volop aan de gang. Wat de toekomst ons brengt? Hoe zal ons eten evolueren en hoe zullen de mensen zich ernaar gedragen? Dat valt nog te zien!
Lees ook: De voeding van de Vlaamse consument in de toekomst
