Voor de één een eenvoudige manier om gezonde en ongezonde voeding van elkaar te onderscheiden. Voor de ander een vage en onnauwkeurige classificatiemethode … De voor- en tegenstanders van het concept ‘ultrabewerkte voeding’ als bepalende factor in voedingskeuzes zijn nog lang niet uitgepraat.
Ultrabewerkte voedingswaren, die in de NOVA-classificatie in groep 4 worden ondergebracht, komen in een steeds slechter daglicht te staan. Er gaan dan ook stemmen op om een matiging van dergelijke voedingsmiddelen in alle officiële voedingsaanbevelingen op te nemen. Anderen vinden de classificatiemethode onvoldoende onderbouwd om er een dergelijk belang aan te koppelen.
Bedenker van de NOVA-classificatie Carlos A. Monteiro en obesitasexpert Arne Astrup hebben hun voor- en tegenargumenten toegelicht in het American Journal of Clinical Nutrition.
Ook interessant: Een nieuwe score voor de kwaliteit van koolhydraten
Vóór een matiging van ultrabewerkte voeding in de aanbevelingen
Voorstanders van een matiging van ultrabewerkte voeding in nationale en internationale aanbevelingen, steunen op de resultaten van verscheidene systematische studies en meta-analyses. Die wijzen namelijk op een verband tussen ultrabewerkte voeding en een lage nutritionele kwaliteit van de voedingsmiddelen, met een verhoogd risico op meerdere chronische aandoeningen tot gevolg.
De gekende, plausibele of vermeende fysiologische en gedragsmechanismen die met ultrabewerkte voeding in verband worden gebracht, zouden namelijk bijdragen tot de ontwikkeling van en sterfte door die aandoeningen. Waarschijnlijk is de impact van ultrabewerkte voeding op de gezondheid dus het gevolg van een combinatie van eigenschappen en mechanismen. Hoewel de voorstanders van een matiging aangeven dat bijkomend onderzoek is vereist, zijn ze van mening dat de beschikbare bewijslast alvast volstaat om een matiging van ultrabewerkte voeding in de aanbevelingen op te nemen ten gunste van de gezondheid, en om maatregelen te treffen die stroken met deze aanbevelingen.
Ook interessant: Obesitas: wat is de economische impact?
Tegen een matiging van ultrabewerkte voeding in de aanbevelingen
Tegenstanders vinden dat ultrabewerkte voeding in de NOVA-classificatie onvoldoende gedefinieerd wordt in functie van de transformatiegraad en de aanwezigheid van uiteenlopende additieven. Bijgevolg zouden ultrabewerkte voedingsmiddelen te snel slecht scoren in de classificatie.
Er wordt namelijk beweerd dat ultrabewerkte voedingsmiddelen een overmatige energie-inname en obesitas in de hand werken, omwille van hun sterke smaakeigenschappen. Los van de invloed die wordt toegeschreven aan hun nutritionele samenstelling, energiedichtheid en matrixeffect, zijn er echter maar weinig bewijzen beschikbaar om die bewering over ultrabewerkte voedingsmiddelen te staven. De resultaten van een al te vaak geciteerde studie omtrent het energiegehalte – waarin een ultrabewerkt voedingsmiddel wordt vergeleken met weinig bewerkte of onbewerkte voeding – kunnen in feite volledig worden toegeschreven aan meer conventionele factoren, zoals de energiedichtheid, de voedingsvezels, de glycemische lading en de toegevoegde suikers. In het licht daarvan zou de NOVA-classificatie dus maar weinig meerwaarde bieden tegenover de andere systemen die het voedingsprofiel weergeven. De classificatie doet overigens verscheidene gezonde voedingsmiddelen en -stoffen af als ongezond en zou contraproductief werken in de zoektocht naar een oplossing voor de grootste uitdagingen in de voedingsindustrie wereldwijd.
Ook interessant: Hoe bindt de agrovoedingsindustrie de strijd aan met obesitas? | INTERVIEW
Bron:
Monteiro C A, Astrup A. Am J Clin Nutr. Dec 2022