Wat is de houding van de bedrijven tegenover obesitas? Doen ze wel genoeg om bij te dragen tot een gezondere voedingsomgeving? We praten erover met Stefanie Vandevijvere, Senior Scientist bij Sciensano en coördinatrice van het project BIA-Obesity voor België.
Wat is de ‘Business Impact Assessment on Obesity and Population Nutrition’ (BIA-Obesity) precies?
S.V.: BIA-Obesity evalueert de inspanningen en praktijken van de grootste Belgische bedrijven in de agrovoedingsindustrie op het vlak van voeding, gezondheid en de preventie van obesitas. Daarbij werden 19 fabrikanten van verpakte voeding en niet-alcoholische dranken, 7 snelrestaurants en 5 supermarkten onder de loep genomen.
Aan elk bedrijf werd een score toegekend, die het niveau van inzet aangeeft en een rangschikking mogelijk maakt. De evaluatie moet ook de overheid ertoe brengen meer maatregelen te treffen met het oog op een gezondere voedingsomgeving.
Hoelang bestaat dit soort evaluatie al?
S.V.: BIA-Obesity is geen Belgisch initiatief. Het gaat om een internationaal netwerk van onderzoekers (INFORMAS) dat de voedingsomgeving in meer dan 40 landen bestudeert. De eerste BIA-Obesity-rangschikkingen werden in 2017 opgesteld in Australië en in 2018 in Nieuw-Zeeland. Frankrijk en België zijn de eerste Europese landen waar de evaluatie heeft plaatsgevonden. In Portugal en Ierland wordt nog volop aan de evaluatie gewerkt. Aangezien de evaluaties gebeuren volgens een gestandaardiseerde procedure, kunnen we de resultaten uit verschillende landen onderling met elkaar vergelijken, net als de houding van een specifiek bedrijf in de verschillende landen waar het actief is.
Hoe worden de geëvalueerde bedrijven geselecteerd?
S.V.: Idealiter zouden we alle bedrijven moeten evalueren, maar dat is niet haalbaar. Het zou immers te veel tijd vergen. We nemen daarom het marktaandeel en de voornaamste categorieën als selectiecriteria, om ons ervan te vergewissen dat we de grootste spelers in de 4 sectoren evalueren. In België konden we zo de 31 grootste bedrijven in de rangschikking opnemen.
De eerste stap bestaat erin de juiste contactpersoon te identificeren in elk bedrijf. We analyseren alle informatie die het bedrijf openbaar maakt. Vervolgens stellen we het bedrijf voor om die informatie te verifiëren en indien nodig te corrigeren en/of aan te vullen.
Waarop steunt de evaluatie van de inspanningen en praktijken?
S.V.: De inspanningen en praktijken in zes actiedomeinen worden geëvalueerd aan de hand van 18 indicatoren:
- Voedingsstrategie: het algemene beleid en het engagement van het bedrijf in de strijd tegen obesitas en voor de verbetering van de voeding en de gezondheid van de bevolking.
- Productformulering: de ontwikkeling en wijzigingen in de samenstelling wat betreft zorgwekkende nutriënten (zoals zout, verzadigde vetten, toegevoegde suikers) en de energiewaarde.
- Productetikettering: de vermelding van nutritionele informatie over de producten op de verpakking en online.
- Product- en merkpromotie: inspanningen om de blootstelling van kinderen aan reclame voor ongezonde voeding te beperken.
- Producttoegankelijkheid: een grotere beschikbaarheid en betaalbaarheid van ‘gezondere’ voedingswaren ten opzichte van ‘minder gezonde’ alternatieven.
- Relaties met andere organisaties: zoals beroepsorganisaties, onderzoekers enz. inzake gezondheid en voeding
Wat zijn de voornaamste resultaten?
De mediane totaalscore (op 100) ligt het laagst bij de snelrestaurants (15%). Ook de fabrikanten (45%) en supermarkten (46%) scoren gemiddeld lager dan 50%. Er is dus nog ruimte voor verbetering! Algemeen genomen scoren de bedrijven laag wat hun engagement betreft. Er is onvoldoende transparantie. We merken echter aanzienlijke verschillen op tussen de bedrijven onderling.
De resultaten van de bedrijfspraktijken bij fabrikanten van verpakte voeding en niet-alcoholische dranken inzake productfomulering, etikettering en marketing (België 2020) zijn hieronder te lezen. Een volledig overzicht is beschikbaar op de website van Sciensano.
Ik leid daaruit af dat de regering maatregelen moet treffen om tastbare vooruitgang te maken. Idealiter zouden we de evaluaties om de 3 jaar moeten herhalen.
Inspanningen van bedrijven inzake obesitas en voeding voor de Belgische bevolking, 2020
Fabrikanten verpakte voeding en niet-alcoholische dranken
Referentie: Vandevijvere S, Van Dam I, Sciensano, INRAE. FOOD COMPANIES’ COMMITMENTS AND PRACTICES ON FOOD ENVIRONMENTS AND POPULATION NUTRITION IN BELGIUM: A DETAILED ASSESSMENT; 2020.
