De allernieuwste dieettrend die de darmwerking zou verbeteren? Minder voedingsmiddelen eten die histamine of histaminevrijmakers bevatten. Maar we moeten oppassen met onszelf dit soort restrictieve diëten op te leggen, op basis van een zelf bepaalde diagnose.
Onze darmen – en manieren om ze gezond te houden – zijn vandaag een veelbesproken thema. Dat is minstens ten dele het resultaat van het stijgende aantal stoornissen van het spijsverteringskanaal, die een aanzienlijke impact kunnen hebben op onze levenskwaliteit. Maar die aandacht is ook te danken aan de vele diëten en voedingsadviezen die de ronde doen, en die haast onvermijdelijk zijn geworden: lactosevrij, glutenvrij, laag FODMAP… en nu dus ook ‘histamine-arm’.
Voedingsintoleraties zijn in opmars, waaronder ook overgevoeligheid aan histamine. Vandaag wordt geschat dat bijna een op de vijf mensen wereldwijd aan een dergelijke intolerantie lijdt. Er zijn heel wat theorieën die deze toename trachten te verklaren, maar de meest relevante is waarschijnlijk de hygiënehypothese. Die hypothese stelt dat de omgeving waarin we vandaag leven te schoon is, met te weinig microbiologische activiteit, waardoor ons immuunsysteem overdreven sterk gaat reageren op verschillende voedingseiwitten. Daarnaast werden ook hormonale veranderingen als gevolg van de menopauze, de menstruatiecyclus en recent zelfs long COVID geopperd als mogelijke oorzaken van histamine-intolerantie.
Onze genen, sommige medicijnen, of tekorten aan bepaalde voedingsstoffen (zoals vitamine C en koper) kunnen de goede werking van diamine oxidase (DAO) in de weg staan. Dit enzym hebben we nodig om histamine af te breken, en het kan dus een rol spelen bij intolerantie.
Meer leesvoer: Meer voedselallergieën bij kinderen geboren via keizersnede
Verschillende bronnen van histamine
Histamine is een zogenaamde biogene amine. Er zijn 4 typen histaminereceptoren (H1 tot H4) die elk aparte signalen opleveren. Waar komt histamine vandaan? Er zijn drie bronnen. Ons lichaam maakt zelf histamine aan, op basis van het aminozuur histidine. Ook sommige bacteriën in het darmmicrobioom produceren histamine. En ten slotte kan ook onze voeding histamine bevatten. Intolerantie treedt op als een bepaalde hoeveelheid histamine onvoldoende wordt afgebroken.
Histamine is met name aanwezig in:
- Vleeswaren, gerijpte kazen, peulvruchten, citrusvruchten.
- Gefermenteerde voedingsmiddelen, gistextracten.
- Sommige kruiden en specerijen zoals komijn, mosterd, paprika, piment en peper.
- Koffie, wijn, bier en cider.
- Groenten als tomaat, aubergine en spinazie.
Daarnaast moeten we ook rekening houden met zogenaamde histaminevrijmakers: voedingsmiddelen die de productie van histamine door mestcellen activeren. Dat zijn onder andere chocolade en noten, maar er is nog veel dat we hier niet over weten.
Meer leesvoer: Yoghurt zou ontstekingen en endotoxinen verminderen
Dieet voor een diagnose
Er bestaan verschillende tests om histamine-intolerantie op te sporen, maar uit een recente beoordeling van het tijdschrift Nutrients blijkt dat die niet betrouwbaar genoeg zijn. Er moeten meer robuuste biomarkers worden ontwikkeld om met meer zekerheid te kunnen bepalen hoe prevalent deze intolerantie is. Op dit moment wordt de diagnose gesteld op basis van een histamine-arm dieet, dat 2 tot 4 weken wordt gevolgd, waarna voedingsmiddelen geleidelijk weer worden geïntroduceerd om te bepalen welke van hen, en in welke hoeveelheid, de boosdoeners zijn.
Als de vraag naar histamine-arme voedingsmiddelen blijft groeien, zoals dat met gluten is gebeurd, zou de levensmiddelenindustrie de kans kunnen aangrijpen om aangepaste producten op de markt te brengen.
Meer leesvoer: Prikkelbare darm: is het nodig om gluten te vermijden?
