Wereldwijd ligt kanker aan de basis van 1 op 6 sterfgevallen, en het aantal overlijdens ten gevolge van kanker stijgt nog elk jaar. Toch is 30 tot 50% van de kankergevallen te voorkomen, maar hoe? Verslag van de recente studiedag rond ‘Voeding & Kanker’, georganiseerd door de VBVD.
Tijdens deze boeiende studiedag werd niet alleen de essentie van voeding en beweging aangehaald ter preventie van kanker, maar ook het belang van voeding als onderdeel van de behandeling en bij het herstel. Onderzoek toont aan dat de levensstijl een belangrijke impact heeft op de processen, die kanker veroorzaken, en op het verloop van en herstel na de ziekte.
Hoe kan je kanker voorkomen?
Dr. RD Jose Breedveld-Peters (Wereld Kanker Onderzoek Fonds) overliep de laatst gepubliceerde aanbevelingen van mei 2018 rond voeding, leefstijl en kankerpreventie van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WKOF). Dergelijke richtlijnen zijn essentieel om de volksgezondheid te beschermen, omdat naar schatting 30 tot 50% van de kankergevallen veroorzaakt wordt door voeding en leefstijlfactoren. Zo is het bijvoorbeeld sterk onderbouwd dat alcohol een oorzaak kan zijn bij borstkanker en darmkanker, net zoals overgewicht en obesitas. Het WKOF publiceerde op een visuele manier de 10 nieuwe aanbevelingen ter preventie van kanker.
Voeding en kanker: het risico van ondervoeding en het refeedingsyndroom
Ondervoeding vormt een grote bedreiging voor het leven van oncologische patiënten en kan de situatie snel doen escaleren, zo geeft Sarah Wouters (Diëtiste Oncologie UZ Leuven) aan tijdens haar presentatie. Bij de helft van de patiënten komt het nochtans voor, en vaak is er al sprake van ongewenst gewichtsverlies nog voor de diagnose van kanker werd gesteld.
Door het verlies aan vetvrije massa wordt de levenskwaliteit sterk aangetast, moet de therapie aangepast worden of zelfs tijdelijk worden stopgezet vanwege een verzwakt immuunsysteem. Hierbij is een vroegtijdige detectie van levensbelang, het anorexie-cachexiesydroom is slechts omkeerbaar in het beginstadium.
Naarmate het stadium van cachexie vordert, wordt het risico op het refeeding syndroom groter. Prof. Dr. Elisabeth De Waele (Hoofd Klinische Nutritie UZ Brussel) besprak deze situatie, waarbij voeding een gevaar wordt voor patiënten met een voorgeschiedenis van ondervoeding. Door biochemische veranderingen en afwijkingen van de elektrolyten ontstaan klinische verschijnselen, zoals vochtretentie die onder andere cardiologische en respiratoire complicaties kunnen veroorzaken.
Voeding maakt integraal deel uit van de behandeling, het is niet enkel een ondersteuning voor het goede verloop ervan.
Fake news: voeding stimuleert tumorgroei
Sarah Wouters waarschuwt voor slecht bestudeerde mythes die de ronde doen bij kankerpatiënten, bijvoorbeeld dat voeding de tumorgroei bevordert. Uit in vitro-onderzoek werd aangetoond dat pure glucose tumorgroei inderdaad aanmoedigt, dit werd daarentegen niet waargenomen bij in vivo-onderzoek. In de praktijk wordt gezien dat een gezonde voedingstoestand de tumor niet sneller laat groeien. Ook het innemen van grote hoeveelheden voedingssupplementen wordt soms als alternatieve therapie gebruikt. Echter kan dit een overdosis vitaminen veroorzaken met toxische effecten tot gevolg.
De inefficiëntie van alternatieve diëten werd nog eens duidelijk uit de presentatie van M.Sc. RD/RDN Nicole Erickson (Clinical Comprehensive Cancer Center). Hierbij denken we aan het ketogeen dieet dat complicaties kan veroorzaken zoals lever-, pancreas- en nierziekten en het Gerson dieet, met een zeer hoog kostenplaatje en zonder enig wetenschappelijk bewijs.
Ook beweging maakt integraal deel uit
van de kankerbehandeling. Meer info hierover.
