De gezondheidsvoordelen van volkorengranen kwamen ruim aan bod tijdens het ‘Whole Grain’-symposium dat georganiseerd werd in het kader van de 11e Europese Voedingsconferentie. Nu moeten we de theorie omzetten in de praktijk om dichter naar de doelstellingen toe te werken, of beter nog, om ze te halen!
Volgens de definitie ontwikkeld door het Europese consortium HEALTHGRAIN moeten volkorengranen de drie delen van de graankorrel bevatten: de kiem, het endosperm en de zemel, aldus Jan Willem van der Kamp (Senior Officer International Projects, TNO, Nederland). Volkorengranen mogen ook verkregen worden via het scheiden en opnieuw vermengen van deze bestanddelen, zolang daarbij niet meer dan 2% van de kiem en 10% van de zemel verloren gaan.
Dankzij dit procedé kan het risico op mycotoxinen beter worden beheerd, en kunnen nieuwe producten op basis van volkorengranen worden ontwikkeld.
De doelstelling: 48 gram
Steeds meer landen benadrukken het belang van volkorengranen in hun aanbevelingen; sinds kort ook China. De voedingsdoelstelling in Europa is gebaseerd op epidemiologische studies waaruit een verband blijkt tussen een dagelijkse dosis van 48 g volkorengranen (bijv. drie sneetjes volkorenbrood van 30 g elk) en een verlaging van het risico op coronaire aandoeningen en diabetes met 20 à 40%. Maar volgens van der Kamp hebben we nog een lange weg te gaan: in de Verenigde Staten wordt deze doelstelling amper voor 15% gehaald en in Europa is de situatie niet fundamenteel anders.
Goed voor de gewichtscontrole
Nicola McKeown (USDA en Tufts University) heeft alle wetenschappelijke publicaties over het verband tussen volkorengranen en het lichaamsgewicht bestudeerd. Van de 16 transversale studies tonen er 13 een omgekeerd verband aan tussen de BMI en de consumptie van volkorengranen. Hoewel de resultaten van interventieonderzoeken vandaag nog verdeeld zijn, benadrukt McKeown dat gezondheidsprofessionals mensen moeten aansporen om geraffineerde granen te vervangen door volkorengranen, om de ontwikkeling van overgewicht/adipositas en ook gewichtstoename na een vermageringsdieet tegen te gaan.
In het hart van de fermentatie
Om de mechanismen achter de weldadige werking van volkorengranen beter te begrijpen, moeten we de fermentatie ervan in de darmen analyseren. Inger Björk (Universiteit van Lund, Zweden) legt uit dat de consumptie van volkorengranen in verband wordt gebracht met minder ontstekingsreacties. Tegenwoordig wordt ontsteking beschouwd als een factor die abdominale obesitas en het metabole syndroom in de hand kan werken. Vetzuren met korte keten die ontstaan bij de fermentatie van volkorengranen kunnen een rol spelen in het mechanisme dat ontstekingsreacties remt en kunnen bovendien bijdragen tot een betere insulinegevoeligheid. Het lijkt er steeds meer op dat volkorengranen ook een prebiotisch effect hebben, dat echter sterk kan verschillen naargelang de graansoort.
Alle beetjes helpen
Volgens Chris Seal (Universiteit van Newcastle, Verenigd Koninkrijk) zorgen volkorengranen voor kleine verbeteringen op tal van markers voor het metabole syndroom, en hierbij is eerder het aantal modificaties van belang dan hun omvang. We focussen immers te vaak op een welbepaalde parameter in interventieonderzoeken, wat het moeilijker maakt om de effecten te illustreren. Er is al een hele reeks voordelen van volkorengranen bekend en bewezen, maar Chris Seal meent dat we nog een lange weg te gaan hebben om al hun effecten op de gezondheid in kaart te brengen.
