Het mediterrane eetpatroon – boordevol groenten, fruit, peulvruchten, noten, volle granen, vis en olijfolie – telt verscheidene, uitstekende bestudeerde gezondheidsvoordelen. Nu blijkt er ook een link met de cardiorespiratoire conditie.
Onze cardiorespiratoire conditie geeft aan hoe goed het lichaam ons van zuurstof kan voorzien tijdens een inspanning. We weten reeds dat de cardiorespiratoire conditie een aanwijzing geeft van een goede gezondheid en langere levensduur. Verscheidene levensstijlfactoren hebben een invloed op de cardiorespiratoire conditie, denk aan evidente parameters zoals het bewegingspatroon en rookgedrag.
Of andere levensstijlfactoren zoals onze voeding evengoed een impact hebben op onze cardiorespiratoire conditie? Precies dat gingen Amerikaanse onderzoekers na op basis van cijfers van deelnemers aan de Framingham Heart Study. Voor hun observationele studie – in april 2023 gepubliceerd in de European Journal of Preventive Cardiology – weerhielden zij 2.380 deelnemers. De groep telde 54% vrouwen en de gemiddelde leeftijd bedroeg 54 jaar.
Cardiopulmonale inspanningstest, vragenlijsten en bloedstaal
Voor de studie ondergingen de deelnemers een cardiopulmonale inspanningstest (CPET) op een fietsergometer, waarbij de intensiteit van de inspanning stapsgewijs stijgt. Op basis van de gemeten verschillen in gasuitwisseling, kunnen de onderzoekers de maximale zuurstofopname afleiden, ook wel de VO2 max genaamd en de gouden standaard voor cardiorespiratoire conditie. Ook andere variabelen werden gemeten, waaronder de relatieve maximale zuurstofopname (rekening houdend met het lichaamsgewicht), de hartslag in rust en de maximale hartslag.
De deelnemers rapporteerden hun voedingsgewoonten via twee semi-kwantitatieve vragenlijsten: de Alternative Healthy Eating Index (AHEI van de Amerikaanse Harvard University) en de Mediterranean-style Diet Score (MDS):
- Hoe hoger de deelnemers scoren op de AHEI, hoe meer groenten, fruit, noten, peulvruchten en meervoudig onverzadigde vetzuren (inclusief omega 3-vetzuren) zij eten.
- Een hoge AHEI wordt eveneens gekenmerkt door een lage consumptie van suikerrijke dranken en fruitsappen, rood en verwerkt vlees, bronnen van transvetten en zout, evenals een matige alcoholconsumptie.
- Voor de MDS werden dezelfde voedingsgroepen en voedingsmiddelen bevraagd.
Lees ook: Een mediterraan dieet voor het microbioom van senioren
Mediterrane voeding: goed voor 4.000 stappen extra
Nadat de onderzoekers de data van de deelnemers corrigeerden op geslacht, leeftijd en totale energie-opname, blijken hogere scores op de AHEI en MDS verbonden met een stijging van ongeveer 5% van de maximale zuurstofopname: dit effect is evenwaardig aan dagelijks zowat 4.000 stappen extra zetten. Beide voedingspatronen staan eveneens in verband met een hogere maximale hartslag en lagere rusthartslag, wat duidt op een betere autonome functie van het lichaam, en een betere functie van het hart en de longen.
Voor de studie werd er bij 1.154 deelnemers ook een bloedstaal afgenomen voor een analyse van meer dan 200 metabolieten. Na de analyse koppelen de onderzoekers 24 significante metabolieten aan het voedingspatroon enerzijds en de conditie van de deelnemers anderzijds. Ze vonden allereerst metabolieten waarvan er reeds een gekend verband is met de onderzochte voedingspatronen:
- Metabolieten gelinkt aan de visinname in de mediterrane dieëten, al is het onduidelijk of deze rechtstreeks de conditie beïnvloeden of duiden op de inname van omega 3-vetzuren.
- Metabolieten die sterker aanwezig zijn bij een voedingspatroon met veel rood vlees, transvetzuren en verzadigd vet worden omgekeerd geassocieerd met een hoge AHEI of MDS. De studie onthulde een verband tussen deze metabolieten (zoals ceramiden en C6 en C7-carnitine) en een slechtere conditie.
De onderzoekers vonden ook nieuwe verbanden tussen sommige metabolieten en de maximale zuurstofopname. Een van deze is N-monomethyl arginine (NMMA), verbonden aan een hogere weerstand in de bloedvaten en wat kan duiden op een verbeterde regulatie van de bloeddruk bij personen met een goede conditie.
Veel van de significante metabolieten in dit onderzoek werden door eerder onderzoek al gelinkt aan cardiometabole gezondheid. Bij deelnemers met een gezond eetpatroon en betere conditie, vonden de onderzoekers bijvoorbeeld innamoylglycine, een metaboliet geassocieerd met een verbeterde insulineresistentie en een lager risico op diabetes. De onderzoekers besluiten dat een gezond voedingspatroon kan leiden tot een betere metabole gezondheid, wat een verklaring kan zijn voor de gevonden verbanden tussen het dieet en de conditie van de deelnemers.
Lees ook: Het mediterrane dieet: ook na 65 jaar
Referentie
Michael Y Mi and others, Association of healthy dietary patterns and cardiorespiratory fitness in the community, European Journal of Preventive Cardiology, 2023;, zwad113, https://doi.org/10.1093/eurjpc/zwad113
