Wie ‘s nachts of in shifts werkt, eet ‘s nachts beter niet te veel ijzerrijk voedsel, om het circadiaanse ritme van de lever niet nog meer te verstoren. Dat is het praktische advies van deze complexe studie van de universiteit van Utah.
In het lichaam is alles getimed. Bijna alle wezens op onze planeet hebben een circadiaanse klok, en bij zoogdieren zoals de mens is die aanwezig in de meeste cellen en weefsels van het lichaam, en dus ook van de lever.
Deze klok maakt het mogelijk om onze fysiologie en onze slaap-/waakcyclus af te stemmen op het ritme van de dag. Hetzelfde geldt, dankzij een complex geheel van moleculen, voor de synchronisatie van onze stofwisseling met de omgeving, via de gevoeligheid voor licht. De verstoring van onze biologische klok wordt dan ook algemeen geassocieerd met een verhoogd risico op diabetes type 2, obesitas en kanker.
In deze studie stellen de onderzoekers vast dat ijzer uit de voeding een essentiële rol speelt voor de circadiaanse klok van de lever, en dus voor het metabole evenwicht, met alle implicaties van dien als deze klok wordt ontregeld, zoals bij personen die ‘s nachts of in shifts werken. IJzer uit de voeding blijkt met andere woorden een belangrijke regulator te zijn van de stofwisseling, die door onze biologische klok wordt gestuurd.
De circadiaanse klok in de lever wordt bepaald door de voedselinname, en ijzer speelt daarbij een heel bijzondere rol. IJzer uit de voeding verhoogt namelijk de celconcentratie van heem, een ijzerverbinding die zuurstof vervoert in de hemoglobine en die zich bindt aan een circadiaans eiwit, om de lever in staat te stellen de glucoseniveaus in het bloed te controleren.
Dit moet echter in overeenstemming met de circadiaanse klok gebeuren, zodat de bloedsuikerspiegel niet nog meer wordt ontregeld.
Kortom, een hoge ijzerinname buiten het circadiaanse ritme, zoals ‘s nachts, verergert het gebrek aan synchronisatie tussen de klok in de lever en de ‘centrale klok’ in de hersenen, en versterkt de verstoring van de stofwisseling.
Deze resultaten suggereren dat eenvoudige voedingsaanbevelingen voor een optimale ijzerinname wellicht de metabole verstoring kunnen voorkomen door de ontregeling van de biologische klok.
Ze scheppen dus meer duidelijkheid over hoe bepaalde voedingsstoffen of voedselinnames kunnen bijdragen aan het herstel van onze biologische klok. Hoewel verder onderzoek nodig is om de ideale inname te bepalen afhankelijk van het levensritme, lijkt ijzer een eenvoudig en veelbelovend ingrediënt om onze interne klok, indien nodig, bij te stellen.
Judith A. Simcox et al., Diabetes, published online 14/10/2014.
