Zuid-Europeanen gooien hun mediterrane voedingspatroon steeds vaker overboord, maar vooral de bijbehorende sociale kloof is onrustwekkend. Vandaag genieten alleen nog hoger opgeleiden met een behoorlijk inkomen van de gezondheidsvoordelen van dit eetpatroon. Wij zoomen in op de achterliggende oorzaken.
Het mediterrane voedingspatroon boet in aan populariteit en culinaire tradities worden steeds minder doorgegeven van de ene generatie op de andere. Met de opkomst van andere voedingsmodellen tiert obesitas ook in de Zuid-Europese landen welig, en dan vooral bij jongeren.
De trieste realiteit leert ons bovendien dat vooral de hogere sociale klassen nog genieten van de befaamde mediterrane voedingsvoordelen, terwijl die onbereikbaar zijn geworden voor de armste lagen van de bevolking.
Het mediterrane dieet vermindert het risico op hart- en vaatziekten…
De auteurs van de studie verzamelden informatie over lichaamsbeweging, BMI, antecedenten van hart- en vaatziekten en kanker, inkomen en opleidingsniveau bij een cohort van 18.000 Italianen. Hun voedselinname werd geëvalueerd met de Mediterranean Diet Score (MDS), een scoreschaal die bepaalt in welke mate iemand zicht houdt aan het mediterrane voedingspatroon en de consumptie van de voornaamste voedingsmiddelen van dit dieet (granen, groenten, fruit, peulvruchten, olijfolie en vis).
Verspreid over 5 jaar werden 256 cardiovasculaire incidenten geregistreerd. Dat leidde meteen ook tot de eerste vaststelling: het mediterrane voedingspatroon haalt het risico op hart- en vaatziekten wel degelijk naar beneden. Een stijging met 2 MDS-punten gaat samen met een risicodaling van 15%. Maar die resultaten zijn niet uniform bij de verschillende bevolkingslagen.
…als de voedingsmiddelen van goede kwaliteit zijn
Het verband is alleen significant bij deelnemers met een hoger opleidingsniveau en/of een hoger inkomen. Bij sociaal achtergestelde of minder opgeleide klassen verdwijnt het voedingsvoordeel, zelfs wanneer het mediterrane voedingsregime goed wordt nageleefd.
Die vaststelling verraste de auteurs, en dus namen ze de geconsumeerde voedingsmiddelen onder de loep bij subgroepen met deelnemers uit verschillende sociale klassen met eenzelfde MDS-score.
Bij hoogopgeleide deelnemers met een hoger inkomen wijzen de resultaten op:
- een aanzienlijk hogere inname van antioxidanten, onverzadigde vetzuren en micronutriënten;
- een sterker antioxiderend vermogen;
- meer diversiteit in het voedingspatroon;
- gezondere bereidingsmethodes;
- meer consumptie van vis, biologische groenten en volkorengranen.
Het verschil ligt in de hoeveelheid en de kwaliteit van de typische voedingsmiddelen uit het mediterrane dieet. Die resultaten zijn minder verrassend dan ze lijken, maar laten ook zien dat het mediterrane ‘referentiedieet’ steeds minder gemeengoed wordt, en dat de al jaren aanslepende economische crisis zorgt voor een steeds toenemende sociale ongelijkheid.
Ontdek hier al onze artikels over het mediterrane dieet.
