De α-cellen van de alvleesklier omzetten in β-cellen die insuline aanmaken: een droom die dankzij GABA (gamma-aminoboterzuur) in vervulling zou kunnen gaan.
Bij diabetes type 1 zijn de β-cellen van de alvleesklier vernietigd, zodat er een tekort aan insuline ontstaat. Insuline injecteren is tot nu toe de enige behandeling. Er zit echter een nieuwe oplossing aan te komen: de α-cellen van de alvleesklier, die glucagon produceren, omzetten in β-cellen, die insuline aanmaken. De resultaten bij de muis zijn veelbelovend.
Bestaande cellen transformeren
In augustus 2009 hadden onderzoekers van het Inserm, onder leiding van Patrick Collombat (Institut de biologie Valrose) en Ahmed Mansouri (Max Planck-instituut – Duitsland), al een manier gevonden om bij de muis α-cellen in β-cellen om te zetten. Dat huzarenstukje kon echter alleen door middel van een genetische modificatie die de activering forceerde van een specifiek gen (Pax4). Dat leidde tot een doorlopende regeneratie van de α-cellen en hun omzetting in β-cellen, die dus talrijker werden. Daarna was het dan ook de bedoeling om een stof te vinden die het gen kon activeren zonder genetische modificatie.
Naar een orale behandeling van diabetes type 1
De onderzoekers hebben een nieuwe stap gezet en zijn erin geslaagd de behandeling aan te passen aan menselijke weefsels. Ze hebben vastgesteld dat gamma-aminoboterzuur (GABA), een neurotransmitter die bestaat in de vorm van een voedingssupplement en ook van nature in het lichaam voorkomt, in staat is om zonder genetische modificatie het Pax4-gen van de α-cellen te activeren. Ze hebben een kweek gemaakt van eilandjes van Langerhans, die de α- en β-cellen bevatten, met GABA. Na veertien dagen waarnemingen waren de resultaten bemoedigend: de α-cellen waren met 37% afgenomen en de β-cellen met 24% toegenomen. Vervolgens werden 500 eilandjes bij muizen ingeplant.
De resultaten zijn identiek wanneer men gedurende een maand GABA aan hun voeding toevoegt. Er zullen nu therapeutische proeven worden gedaan om te zien of deze ontdekking in de toekomst kan worden gebruikt als behandeling voor diabetes type 1.