De gezondheidseffecten van een voedingsmiddel hangen niet enkel af van de hoeveelheid nutriënten, maar ook van de structuur van het voedingsmiddel en de interacties tussen de bestanddelen. Nieuw onderzoek heeft namelijk aangetoond dat er wel degelijk sprake is van een “matrixeffect”.
Voedingsmiddelen en de effecten ervan op de gezondheid worden niet meer louter bekeken vanuit de nutritionele samenstelling, maar wel als één geheel. Dat is een van de recente inzichten op vlak van voeding. Een voedingsmiddel bestaat uit verschillende voedingsbestanddelen En de manier waarop deze gestructureerd zijn, heeft een invloed op fysiologische effecten zoals verzadiging, de opname van voedingsstoffen, de bloedsuikerspiegel en/of postprandiale lipemie.
Dit verklaart bijvoorbeeld waarom een appel eten niet hetzelfde effect heeft op de verzadiging als dezelfde appel gemixt te consumeren. Zo hebben ook yoghurt en kaas niet het effect dat je zou verwachten op basis van hun gehalte aan verzadigde vetzuren, op het cholesterolgehalte en de cardiovasculaire sterfte.
Lees ook: Voedingsaanbevelingen: melkproducten in de kijker
Onderzoekers van de Université de Laval in Quebec hebben nader onderzocht hoe de structuur van twee voedingsmiddelen, yoghurt en kaas, de kinetiek van de verdeling van hun nutriënten1 kan beïnvloeden. Dit deden ze aan de hand van twee studies, waarbij ze telkens gebruik maakten van een in vitro verteringsmodel en een menselijke proef.
Yoghurts met verschillende structuren
Bij de eerste studie werd er gekeken of de verhouding tussen de caseïne en de serumeiwitten van de yoghurt, en het toevoegen van voedingsvezels een invloed hebben op de kinetiek van de eiwitvertering (dus de verzadiging). Hiertoe werd de verteerbaarheid van verschillende soorten yoghurt met variërende verhoudingen caseïne/serumeiwitten, maar met een zelfde eiwitgehalte met elkaar vergeleken. De resultaten toonden aan dat een grotere verhouding serumeiwitten ervoor zorgde dat oplosbare eiwitten trager afgebroken werden en trager vrijkwamen. Het toevoegen van vezels had echter geen effect.
Lees ook: Matrixeffect voeding: meer dan de som van de nutriënten
De tweede studie ging het effect na van de inname van verschillende kazen op de verhoging van triglyceridenwaarden. Er werden 9 kaassoorten getest in het in vitro model, en 2 werden geselecteerd voor een in vivo studie. Uit de resultaten blijkt dat verse kaas voor een sterkere stijging van de plasmatriglyceriden zorgt dan harde kaas, terwijl beide evenveel vetten bevatten (kwantiteit en kwaliteit). Ook hier wordt het bestaan van een matrixeffect aangetoond.
Verschillende effecten voor een identieke hoeveelheid calcium en energie-inname
In een andere wetenschappelijke publicatie werden verschillende caloriearme diëten met dezelfde energie-inname en hoeveelheid calcium naast elkaar gelegd. Het dieet waarin magere melk werd gebruikt, werd in verband gebracht met een groter gewichtsverlies dan de diëten die dezelfde hoeveelheid calcium aanleverden in de vorm van plantaardige, met calcium verrijkte dranken of calciumsupplementen2.
Opnieuw blijkt de matrix van cruciaal belang. Dit toont dus duidelijk aan dat de gezondheidseffecten van melk en plantaardige, met calcium verrijkte alternatieven niet overeenkomen, ondanks het feit dat ze evenveel calcium bevatten. Met dit inzicht werd rekening gehouden in recente voedingsaanbevelingen voor België.
Lees ook: Hier zijn ze dan: de voedingsaanbevelingen voor België
