Koolhydraatarme diëten zijn populair om af te vallen. Ze worden zelfs gebruikt bij diabetespreventie. Maar is dat wel terecht? Neen, zegt de Nederlandse voedingsdeskundige Fred Brouns, die over dit onderwerp een literatuuronderzoek publiceerde.
Het Atkins-dieet en de vele varianten daarop, het ketogeendieet … Talloze diëten zijn gebaseerd op een beperkte inname van koolhydraten. Ze bevatten doorgaans minder dan 50 gram, en soms zelfs minder dan 20 gram koolhydraten per dag. Over hun doeltreffendheid wordt al lang gediscussieerd: op korte termijn (tot zes maanden) lijken ze doeltreffender dan een evenwichtig vetarm dieet, maar op lange termijn geven ze geen betere resultaten, integendeel zelfs.
In een artikel, gepubliceerd in het European Journal of Nutrition, neemt Fred Brouns (emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht) de vermeende voordelen van ‘lowcarb-diëten’ onder de loep.
Weinig koolhydraten, maar veel vetten
Eerste rechtzetting: aangezien duidelijk is aangetoond dat het terugschroeven van het koolhydraatgehalte tot een toename van de vetten leidt, vindt Brouns dat we dit soort diëten ‘lowcarb-highfat’-diëten zouden moeten noemen (LCHF). De ingrijpende veranderingen van de algemene voedingskwaliteit, die inherent zijn aan dit soort van diëten, hebben gevolgen die tot op heden nog onbekend zijn.
Op basis van recent metabool onderzoek en klinische gegevens formuleert de auteur diverse vaststellingen. Eerst en vooral constateert hij dat elk dieet, waarbij de energie-inname wordt beperkt, tot gewichtsverlies leidt. Dat gaat gepaard met diverse en vooral metabole verbeteringen. De studies bij zwaarlijvige personen en diabetespatiënten (over een periode van twee jaar) tonen positieve effecten van de LCHF-diëten op het gewicht, de glycemie en de insulinemie, maar ook een aantal minder gewenste effecten (waaronder een stijging van de LDL-cholesterol).
Gebrek aan langetermijngegevens
Een andere vaststelling is dat de compliance bij LCHF-diëten laag scoort. Mensen met diabetes of prediabetes moeten vooral hun inname van snel verteerbare koolhydraten verminderen (suikers, siropen, aardappelen, witte rijst, wit brood enz.). Als het aandeel vetten toeneemt, moet in de eerste plaats worden gekozen voor bronnen van onverzadigde vetzuren.
Interventies gericht op veranderingen in de levensstijl bij personen met een hoog risico op diabetes type 2, en waarbij de koolhydraten behouden blijven, bleken doeltreffend: op lange termijn droegen ze bij tot de preventie van diabetes, bovendien worden ze als veilig beschouwd. [B2] We beschikken echter niet over gegevens met betrekking tot LCHF-diëten uit gecontroleerde studies op lange termijn (langer dan twee jaar). Het zou dan ook voorbarig zijn om ze aan te bevelen aan het grote publiek, besluit Fred Brouns.