Slaaptekort kan bij bepaalde personen leiden tot gewichtstoename, overgewicht en obesitas. Dat blijkt uit deze studie van de universiteit van Glasgow, die gepubliceerd werd in het American Journal of Clinical Nutrition (AJCN).
Onregelmatige slaapgewoonten verhogen vooral het risico op obesitas bij personen met een genetische aanleg voor overgewicht. De conclusies, getrokken uit de analyse van gegevens van de Britse biobank, benadrukken ook de belangrijke rol van genetica in de ontwikkeling van obesitas, uiteraard naast levensstijlfactoren.
De biologische klok beïnvloedt de gezondheid
De onderzoekers bestudeerden de gevolgen van slechte slaapgewoonten (minder dan 7 of meer dan 9 uur slaap per nacht, onregelmatige slaaptijden, overmatig slapen overdag en ploegenarbeid) op het lichaamsgewicht. Ze nemen opnieuw de hypothese aan dat een ontregelde biologische klok een verhoogd risico op metabole stoornissen kan veroorzaken, zoals obesitas. Voor het eerst onderzoeken ze nu ook de interacties tussen slaappatronen en obesitasgenen.
Wat blijkt uit de analyse? Bij personen die al een genetisch risico op obesitas hebben doet een te korte of te lange nachtrust het risico op overgewicht nog toenemen, in vergelijking met een normale nachtrust (7 à 9 uur slaap per nacht).
Concreet toont de analyse dat:
- ‘Langslapers’ met een genetische kwetsbaarheid voor overgewicht en obesitas 4 kg meer wegen dan personen met dezelfde genetische factoren en levensstijl die ‘normaal’ slapen,
- ‘Kortslapers’ 2 kg meer wegen.
Er werd echter geen enkel duidelijk verband gevonden tussen de slaapduur en het lichaamsgewicht bij personen met een laag genetisch risico op obesitas.
Tot slot is er bewijs dat het verband tussen de genetische gevoeligheid voor obesitas en het lichaamsgewicht beïnvloed wordt door andere kenmerken van de slaap zoals:
- de hoeveelheid slaap tijdens de dag,
- ploegenarbeid en
- nachtarbeid.
Het negatieve effect van een abnormaal slaappatroon
Bij een persoon met een aanleg voor obesitas staat het negatieve effect van een abnormaal slaappatroon los van de voeding, de anamnese of sociodemografische factoren. Bij personen met een hoog genetisch risico op obesitas kan te veel of te weinig slapen een reële, negatieve en grote invloed hebben op het lichaamsgewicht, zo besluit de hoofdauteur dokter Jason Gill. Deze invloed is veel kleiner bij mensen met een laag genetisch risico op obesitas. Bij twijfel moet de slaaphygiëne dus zeker beschouwd worden als een volwaardige factor voor een gezonde levensstijl.
Wederom rechtvaardigen de resultaten verdere interventiestudies om de voordelen van gezondere slaappatronen te identificeren, en dan vooral bij personen met een genetische kwetsbaarheid voor obesitas. We kunnen meer lichaamsbeweging aanbevelen en ook onregelmatige slaappatronen systematischer aanpakken.
