Een studie in het American Journal of Physiology – Endocrinology and Metabolism legt uit waarom caloriearme diëten op lange termijn vaak niet doeltreffend zijn. Na significant gewichtsverlies wordt het hongergevoel namelijk versterkt en probeert het lichaam zijn initiële gewicht terug te krijgen.
Om het effect van gewichtsverlies op korte en lange termijn te evalueren werden twee jaar lang 35 volwassenen met obesitas type III (gemiddelde BMI: 42,5 kg/m2) gevolgd.
De proefpersonen begonnen met een verblijf van 3 weken in een obesitascentrum. Hun calorie-inname werd verlaagd tot 500 kcal minder dan hun geschatte caloriebehoefte. Daarnaast kregen ze de vraag om regelmatig te bewegen. Dat alles werd gecombineerd met cognitieve gedragstherapie (CGT) om de gehoopte veranderingen te bereiken.
Ter evaluatie werden in het begin, na 4 weken, na 1 jaar en na 2 jaar het gewicht, de VO2max, het hongergevoel en de hoeveelheid actieve ghreline, GLP-1, peptide YY, cholecystokinine en insuline van de proefpersonen gemeten vóór en na de maaltijd.
Meer honger na caloriearm dieet
Gemiddeld vielen de vrijwilligers 5 kg af tijdens de eerste 3 weken, en in totaal 11 kg na twee jaar. Slechts 20% van de proefpersonen slaagde er echter in om hun lichtste gewicht aan te houden.
De onderzoekers schrijven die mislukking onder meer toe aan een hogere uitscheiding van ghreline tijdens alle controles. Bij gewichtsverlies scheidt de maag grotere hoeveelheden ghreline af, een hormoon dat de eetlust opwekt. Helaas wordt deze hoeveelheid niet aangepast met de tijd, wat verklaart waarom de deelnemers zich steeds hongerig voelden.
Lichaam in spaarstand
Na een dieet heeft het lichaam de neiging om energie te bewaren en op te slaan. Net zoals elke ander persoon heeft iemand met obesitas dagelijks energie nodig om te ademen, te verteren, te slapen, te stappen enz. Na gewichtsverlies is de energiebehoefte voor diezelfde functies lager, omdat het lichaam lichter is. Dat vormt dus een paradox: het lichaam heeft minder calorieën nodig en vraagt toch om meer te eten.
De strijd tegen de kilo’s blijft dus dagelijks voortduren. Dit wijst er nogmaals op dat obesitas een chronische ziekte is die aangepaste begeleiding vereist, met name op psychologisch vlak.
