Meer dan 28 kopjes koffie per week, of 4 per dag zouden verband houden met een verhoogd risico (+56 %) op vroegtijdig overlijden. Dat is tenminste de conclusie van een grote Angelsaksische studie die werd uitgevoerd samen met het NIH en verscheen in het tijdschrift Mayo Clinic Proceedings.
Het is een verband, meer ook niet. Het blijkt immers dat zeer grote koffiegebruikers ook andere cardiovasculaire risicofactoren vertonen, zoals roken of alcoholmisbruik…
De studie bewijst dus niet dat veel koffie drinken leidt tot vroegtijdig overlijden, noch dat minder koffie drinken een garantie biedt op een langer leven. Ze toont gewoon een verband aan tussen koffiegebruik en overlijden door een hartaandoening of een andere oorzaak. Er bestaat dus wel degelijk een verband, maar dat is er niet noodzakelijk een van oorzaak en gevolg.
Er bestaan immers tal van verstorende variabelen die samen voorkomen met een groot koffiegebruik, zoals roken, een hogere leeftijd of alcoholgebruik.
Bewezen significant verband
Niettemin bestaat er afdoend bewijs voor het verband, op basis van de gegevens van 43.727 deelnemers aan de Aerobics Center Longitudinal Study, die sinds 1970 gedurende gemiddeld 17 jaar en tot meer dan 30 jaar lang werden gevolgd. Via interviews werden gegevens over levensstijl vergaard, waaronder koffiegebruik, en via medisch onderzoek werden gegevens ingezameld over de gezondheid, zoals de bloeddruk.
De deelnemers aan de studie werden gemiddeld 17 jaar gevolgd. In die periode waren er 2.512 sterfgevallen (alle oorzaken), waarvan ongeveer een derde (804; 32%) te wijten was aan een cardiovasculaire aandoening.
Verstorende variabelen bekeken
Uit de analyse blijkt dat de grootste koffiegebruikers:
- ook het vaakst roken en cardiovasculaire problemen hebben;
- een hoger risico lopen op overlijden door alle oorzaken en door cardiovasculaire aandoeningen.
Zodra we rekening houden met de verstorende variabelen in de analyse, verdwijnt het verband of daalt de waarde onder de significantiedrempel.
Meer dan 28 kopjes koffie per week (de categorie met het hoogste gebruik in de studie) wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op overlijden van 56% voor mannen en van meer dan het dubbele voor vrouwen (hazard ratio: 2,13). Dit verband verdwijnt echter na de leeftijd van 55 jaar.
Er bestaat ongetwijfeld een positieve correlatie tussen koffiegebruik en mortaliteit (alle oorzaken) bij mannen en vrouwen jonger dan 55. Dit verband lijkt niettemin samen te gaan met andere risicofactoren – met de levensstijl in het bijzonder – die op hun beurt verband houden met het koffiegebruik. Zo ligt de oorzaak veeleer bij het gebruik van tabak, alcohol, een zittend leven en andere cardiovasculaire risicofactoren dan bij het koffiegebruik zelf.
Junxiu Liu et al., Mayo Clinic Proceedings, Available online 15 Aug 2013.
